دکتر فریبا هندسی
1396/05/04

آنژیوگرافی از راه دست چیست؟

برای بیماران، آنژیوگرافی از راه دست راحت تر از آنژیوگرافی از طریق ران است؛ زیرا بلافاصله بعد از آنژیوگرافی از راه دست آنان قادر به نشستن، راه رفتن و نوشیدن و آشامیدن بلافاصله بعد از آنژیوگرافی هستند. ولی با این حال خطراتی هم برای این نوع روش درمانی وجود دارد که در ادامه به آن پرداخته می شود.


آنژیوگرافی از راه دست

در آنژیوگرافی از راه دست ،لوله های کوچکی (کاتتر) برای بدست آوردن اطلاعاتی در مورد جریان خون و فشار داخل قلب، به وسیله ی اشعه ی ایکس وارد سیستم گردش خون می شود.

با استفاده از آن انسداد هایی در طول رگ های خونی که عضلات قلب را خونرسانی میکنند، انسداد شریان هایی که باعث ایجاد پلاک می شود و در صورت شدت یافتن،می تواند باعث ایجاد علائمی از جمله درد قفسه ی سینه و تنگی نفس شود، شناسایی می شوند.

در صورتی که نشانه ها ناگهانی باشند و یا بر طرف نشوند و یا نگرانی در مورد حمله ی قلبی وجود داشته باشد، معمولا انجام آنژیوگرافی از راه دست پیشنهاد می شود.

بر اساس محل و تعداد انسداد ها،برنامه ی درمان شامل استفاده از داروهای تخصصی و احتمالا قرار دادن یک استنت و یا جراحی بای پس برای بهبود جریان خون به عضلات قلب و کاهش علائم می باشد.

کاتتر های لازم برای آنژیوگرافی می تواند به داخل شریان رانی (در کشاله ی ران) و شریان رادیال (در مچ دست) وارد شوند.شریان های رانی عروق بزرگتری هستند و راهی مستقیم به سمت قلب دارند.

به همین دلایل،سرخرگ ران به عنوان استاندارد ترین محل برای ورود کاتتر ها تعیین شده است.

با این حال، اخیرا استفاده از شریان رادیال مچ دست برای آنژیوگرافی افزایش یافته است.

مزایای آنژیوگرافی از راه دست

قرار دادن هر کاتتری در رگ های خونی با خطر خونریزی همراه است.

بعد از حذف کاتتر از شریان رانی بیمار باید بدون تکان دادن پاها به مدت۲ تا ۶ ساعت صاف دراز بکشد تا عروق بهبود پیدا کنند.

در بعضی موارد حتی با بی حرکت ماندن به مدت طولانی،خونریزی داخلی ممکن است رخ دهد و به اندازه ای شدید باشد که نیاز به تزریق خون و یا عمل جراحی برای ترمیم شریان رانی وجود داشته باشد.

این عوارض نادر هستند و در صورتی که آنژیوگرافی از راه دست می تواند از مچ دست انجام شود، احتمال رخ دادن این عوارض، کمتر نیز می شود.

از آنجا که شریان های رادیال بسیار کوچکتر هستند و نزدیک به سطح پوست قرار دارند،احتمال خونریزی داخلی وجود ندارد و هر خونریزی خارجی می تواند به راحتی کمپرس شود.

پس از آنکه کاتتر از شریان رادیال حذف می شود،یک دستگاه کمپرس کننده در اطراف مچ دست قرار می گیرد تا فشاری بر روی شریان اعمال شود و نیازی نیست که بیمار در بستر باقی بماند.

مطلب مرتبط: مراقبت بعد از آنژیوگرافی

 

به طور کلی بیماران آنژیوگرافی از راه دست را راحت تر از کاتتریزاسیون شریان رانی می دانند،زیرا در آنژیوگرافی از راه دست بیمار قادر به نشستن،راه رفتن و نوشیدن و آشامیدن بلافاصله بعد از آنژیوگرافی هستند.

این یک مزیت ویژه برای بیماران مبتلا به مشکلات کمر است زیرا نیازی به ایجاد فشار سنگین روی پا و بی حرکت ماندن به مدت طولانی نیست.

روش انجام آنژیوگرافی از راه دست

قبل از شروع آنژیوگرافی ،پزشک ممکن است رگ های خونی دست را تست کند. ۲ عروق وجود دارند که عمل خونرسانی به دست را انجام می دهند (شریان رادیال و شریان اولنار) و اگر هیچ کدام از این شریان ها مشکلی نداشته باشند،می توان درمان را شروع کرد.

این روش می تواند از هردو مچ دست انجام شود اما ممکن است پزشک دلایل خاصی برای استفاده از یک دست داشته باشد.

هردو شریان های کشاله ی ران و مچ دست ممکن است در موارد نادری که عروق بازو اجازه ندهند کاتتر به راحتی به سمت قلب عبور کند، برای آنژیوگرافی از راه دست آماده شده و از شریان های کشاله ی ران نیز استفاده شود.

روش انجام آنژیوگرافی از راه دست

ابتدا یک پرستار داروی مسکنی را تزریق وریدی میکند سپس متخصص قلب بی حسی موضعی را روی مچ دست ایجاد می کند و یک لوله ی کوتاه را به شریان رادیال وارد می کند.

دارو ها از طریق این لوله به منظور آرامش شریان رادیالی که ممکن است در بعضی موارد موجب احساس سوزش موقتی در دست و بازو شود وارد می شوند.

داروهای رقیق کننده ی خون نیز به منظور جلوگیری از تشکیل لخته در شریان به بیمار داده می شود.

سپس کاتترها از طریق آن لوله ی کوتاه پیشروی می کنند و به قلب هدایت می شوند و آنژیوگرافی عروق کرونر (و در صورت لزوم قرار دادن استنت) انجام می شود.

پس از انجام این روش،کاتترها و لوله از شریان حذف می شود و دستگاه فشاری بر روی مچ دست قرار می گیرد (معمولا به مدت ۲ ساعت).

بیمار مجاز به نشستن و خوردن بعد از عمل می باشد.توصیه می شود بیمار استرسی به خاطر شل شدن شریان رادیال به خود وارد نکند،چرا که این مشکل برطرف خواهد شد.ا

از بیماران خواسته می شود که چیزهای سنگین مانند کیف یا چمدان با آن دست خود نکشند و یا بلند نکنند اما می توان برای فعالیت هایی مانند غذا خوردن و نوشتن استفاده کرد.

از روز سوم به بعد،فعالیت های طبیعی با دست می تواند از سر گرفته شود.

مطلب مرتبط: سی تی آنژیوگرافی

فیلم آنژیوگرافی قلب

در ادامه قسمت کوتاهی از آنژیوگرافی از راه دست دکتر فریبا هندسی متخصص قلب و عروق نمایش داده شده است.
برای دیدن فیلم های بیشت به لینک زیر مراجعه کنید.
مطلب مرتبط: فیلم آنژیوگرافی

خطرات آنژیوگرافی از راه دست

هر روش تهاجمی، خطر خونریزی را به همراه دارد. با استفاده از شريان دست به جای شریان رانی، خطر خونريزي از محل سوراخ شدن، به ويژه در بيماراني که چاق هستند و يا برای درمان بیماری قلب خود به کاهش دهنده خون نیاز دارند، کاهش می دهد.

با این حال، خطر منحصری برای کاتتریزاسیون شریان رانی وجود دارد. با وجود اینکه نادر است، ممکن است در برخی از بیماران اسپاسم عضلات که دیواره شریان شعاعی را پوشش می دهد دیده شود.

این باعث می شود که متخصص قلب، مانع کاتتر شود و باعث ناراحتی بیمار شود. این مساله موقت است و در بسیاری از موارد توسط داروها پیشگیری و درمان می شود.

گاهی اوقات این مشکل می تواند به اندازه ای شدید باشد که نیاز به تغییر در سرخرگ ران دارد.

یکی دیگر از خطرات بالقوه این است که بعد از عمل، شریان رادیالی بسته شود؛ که این مشکل به دلیل لخته شدن خون در شریان می باشد.

رقیق کننده های خونی که در طول این روند داده می شود، از لخته شدگی جلوگیری می کند و با تکنیک های مدرن احتمال رخداد این مشکل بسیار نادر است، که در کمتر از 2٪ موارد اتفاق می افتد.

وقتی انسداد شریان رادیالی اتفاق می افتد، به طور کلی مشکلی برای دست ایجاد نمی کند، زیرا منابع خون اضافی در دست وجود دارد.

تصمیم گیری بین روش آنژیوگرافی از راه دست و ران

بزرگترین معیار تصمیم گیری در مورد استفاده از شریان رادیالی مچ دست، تشخیص پزشک است.

این روش می تواند از لحاظ فنی به چالش کشیده شود و پزشک باید تجربه ی کافی داشته باشد تا روش شریان مچ دست را به راحتی انجام دهد.

بسیاری از پزشکان با روش شریان ران راحتتر هستند و تنها آن را توصیه می کنند. در ایالات متحده شمار پزشکانی که روش شریان رادیالی مچ دست را ترجیح می دهند در حال افزایش است.

همچنین پزشکان زیادی هستند که از روش رادیال در موقعیت هایی استفاده می کنند که ممکن است روش شریان رانی پیچیده و مشکل باشد؛ مانند بیماران چاق و بیماران مبتلا به انسداد رگ های خونی در اندام تحتانی

روش شریان رانی برای بیمارانی ممکن است استفاده شود که حفظ و نگهداری از رگ رادیال مچ دست ضروری است مانند بیماران نیاز به دیالیز و یا بیمارانی که نیاز به شریان رادیال برای جراحی بای پس دارند.

 

دکتر فریبا هندسی متخصص قلب و عروق و فشار خون در تهران

کلینیک فشار خون