واریس در کودکان؛ از انواع تا اقدامات پیشگیرانه

واریس در کودکان مشکلی نادر است و بیشتر در بزرگسالان مشاهده می‌شود، اما در برخی موارد حتی کودکان نیز ممکن است به این عارضه دچار شوند. طبق آمار، حدود 1% از کودکان زیر ده سال و حدود 10 تا 15 درصد نوجوانان ممکن است دچار واریس شوند. این مشکل به شکل رگ‌های پیچ‌خورده، آبی یا بنفش رنگ است که به‌وضوح زیر پوست قابل مشاهده می‌باشد. عوامل مختلفی مانند ژنتیک، فشار زیاد بر رگ‌ها یا تغییرات هورمونی می‌توانند باعث بروز واریس در کودکان شوند که در ادامه این مقاله به طور جامع درباره آن صحبت خواهیم کرد.

معرفی بیماری واریس در کودکان

اگر نمی‌دانید واریس چیست، باید بگوییم که واریس نوعی اختلال در سیاهرگ‌ها است که باعث تورم و پیچ‌خوردگی رگ‌ها می‌شود. بدن انسان شامل شریان‌ها و سیاهرگ‌هایی است که خون را از قلب به تمام قسمت‌های بدن می‌رسانند. خون در شریان‌ها معمولا پر از اکسیژن است که باعث روشن‌تر شدن آن می‌شود، اما خون بازگشتی از بدن به سیاهرگ‌ها تیره‌تر است چون اکسیژن مصرف شده است.

در واریس، این خون به‌طور نادرست در سیاهرگ‌ها جمع می‌شود که منجر به تورم و رگ‌های پیچ‌خورده می‌شود. این مشکل معمولا در بزرگسالان مشاهده می‌شود، اما حتی در کودکان نیز ممکن است اتفاق بیفتد. واریس در کودکان می‌تواند به دلایل مختلفی مانند ژنتیک یا فشار زیاد بر رگ‌ها رخ دهد و در پاها ظاهر می‌شود.

علت واریس در کودکان

دلایل متعددی برای ایجاد واریس در کودکان وجود دارد که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1- دلایل ژنتیکی

ایجاد واریس در کودکان به طور قابل توجهی تحت تاثیر ژنتیک است. اگر در خانواده فردی مبتلا به واریس باشد، احتمال بروز این مشکل در کودکان نیز افزایش می‌یابد.

2- ناهنجاری‌ مادرزادی

برخی تحقیقات نشان می‌دهند که برخی از کودکان ممکن است با ناهنجاری‌های ساختاری در رگ‌های خود متولد شوند، که این ناهنجاری‌ها می‌توانند به تشکیل رگ‌های واریسی در طول رشد کودک منجر شوند.

3- چاقی و عوامل سبک زندگی

چاقی و سبک زندگی کم‌تحرک از عوامل موثر در ایجاد واریس در کودکان هستند. وزن اضافی فشار بیشتری به سیاهرگ‌ها وارد کرده و می‌تواند باعث بزرگ شدن رگ‌ها و بروز واریس شود.

4- شرایط سلامت مزمن

برخی بیماری‌های مزمن مانند اختلالات لخته شدن خون نیز می‌توانند در ایجاد واریس در کودکان نقش داشته باشند.

5- قرار گرفتن در معرض نور خورشید

قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض نور خورشید می‌تواند به رگ‌های خونی ریز، به‌ویژه در نواحی صورت، آسیب رسانده و آن‌ها را بیشتر نمایان کند.

علائم واریس در کودکان

• برخی از کودکان بدون داشتن رگ‌های برجسته دچار واریس پنهان می‌شوند که می‌تواند باعث اگزما، تغییر رنگ پوست یا تورم اطراف مچ پا شود.
• درد خفیف، سنگینی یا ناراحتی در پاها، که ممکن است پس از ایستادن طولانی‌مدت یا فعالیت بدنی بیشتر شود.
• کودکان ممکن است هنگام استراحت احساس تکان دادن غیرارادی پاها داشته باشند که نشان‌دهنده اختلال در عملکرد وریدها است.
• در صورت عدم درمان، واریس می‌تواند باعث ایجاد زخم‌های وریدی شود که بهبود آن‌ها دشوار است و نیاز به مداخله پزشکی دارد.
• تورم در اطراف رگ‌های واریسی همراه با خارش که می‌تواند نشانه‌ای از مشکل در گردش خون باشد.

انواع واریس در کودکان

نوع واریس	محل بروز	توضیحات
رگ‌های واریسی سافنوس بیشتر	داخل ران، پشت ران، ناحیه پایینی پا	در وریدهای سطحی پا ایجاد می‌شود و معمولا در رگ سافنوس بزرگ دیده می‌شود.
رگ‌های واریسی سافنوس کمتر	پشت مچ پا یا زانو	از ناحیه خارجی تاندون آشیل شروع شده و به رگ عمقی پشت زانو متصل می‌شود. ممکن است با درد یا تورم همراه باشد.
رگ‌های واریسی شاخه‌ای	بیشتر زیر زانو	از شاخه‌های اصلی رگ‌های سافنوس منشعب می‌شوند و نسبت به واریس‌های سافنوس باریک‌تر هستند.
رگ‌های واریسی نوع شبکه‌ای	زیر پوستی	رگ‌های نازک و متورم با قطر ۲ تا ۳ میلی‌متر.
رگ‌های واریسی نوع تار عنکبوتی	دقیقاً زیر سطح پوست	رگ‌های بسیار نازک با قطر کمتر از ۱ میلی‌متر.

عوامل خطر واریس در کودکان

واریس برخلاف تصور عمومی، تنها مختص سالمندان نیست و می‌تواند در کودکان و نوجوانان نیز دیده شود. سابقه خانوادگی مهم‌ترین عامل خطر در بروز این مشکل بوده و در بسیاری از موارد تا شدت یافتن علائم، تشخیص داده نمی‌شود. اضافه‌وزن و برخی بیماری‌های مادرزادی عروقی نیز می‌توانند احتمال ابتلا به واریس را افزایش دهند. یکی از این بیماری‌ها، سندرم کلیپل-ترناونی است که موجب ناهنجاری‌های وریدی و مشکلات عروقی در کودکان می‌شود.

اقدامات پیشگیرانه برای واریس در کودکان

• به فرزندان خود در مورد اهمیت یک رژیم غذایی متعادل آموزش دهید و به آن‌ها توصیه کنید که به طور منظم ورزش کنند تا خطر ابتلا به واریس را به حداقل برسانند.
• کنترل وزن کودک برای کاهش فشار بر روی سیاهرگ‌ها و پیشگیری از واریس.
• جلوگیری از نشستن یا ایستادن طولانی‌مدت و انجام حرکات پا برای بهبود گردش خون.

• والدین باید به فرزندان خود کمک آموزشی و عاطفی کنند و با آرامش در مورد چیستی رگ‌های واریسی و نحوه درمان آن صحبت کنند.
• با والدینی که فرزندانشان واریس داشتند صحبت کنید، صحبت با خانواده‌هایی که تجربه مدیریت واریس در کودکان را داشته‌اند برای دریافت راهکارهای مفید.

درمان پزشکی واریس در کودکان

درمان پزشکی واریس در کودکان، با توجه به نادر بودن این عارضه، نیازمند بررسی دقیق توسط بهترین متخصص واریس و در نظر گرفتن شرایط خاص هر کودک است.قبل از درمان واریس در کودکان، مشاوره با متخصص پوست یا متخصص عروق در بهترین مرکز لیزر واریس ضروری است تا مناسب‌ترین گزینه درمانی انتخاب شود. هدف اصلی درمان، رفع علائم، جلوگیری از عوارض احتمالی و بهبود کیفیت زندگی بیمار است؛

↲ درمان لیزر داخل رگی

 (EVLT) استفاده از لیزر برای درمان وریدهای واریسی بزرگ و تسکین علائم از جمله درد و تورم.

↲ میکرو فلبکتومی

 یک روش جراحی حداقل تهاجمی که رگ‌های آسیب‌دیده را از سطح پاها حذف می‌کند.

↲ اسکلروتراپی

 در اسکلروتراپی درمان واریس، وریدهای واریسی و رگ‌های عنکبوتی با استفاده از یک محلول مخصوص که باعث از بین رفتن رگ‌ها می‌شود.

↲ ریشه‌کنی رادیوفرکوئنسی

 استفاده از گرما برای از بین بردن رگ‌های واریسی بزرگتر با استفاده از پروب تحت هدایت سونوگرافی.

درمان خانگی واریس در کودکان

در درمان خانگی واریس در کودکان، پوشیدن جوراب‌های واریس، بالا بردن پاها برای بهبود گردش خون، و استراحت پس از نشستن یا ایستادن طولانی‌مدت می‌تواند به کاهش علائم کمک کند. همچنین تشویق به یک سبک زندگی فعال و کاهش وزن برای کاهش فشار روی رگ‌ها موثر است.

*~ سوالات متداول درباره واریس در کودکان ~*

غافلگیری واریس در کودکی..

واریس در کودکان اگرچه نادر است، اما می‌تواند برای والدین و فرزندان غیرمنتظره و غافلگیر کننده باشد. تشخیص سریع و مشاوره با متخصص برای تعیین درمان مناسب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. والدین باید از این عارضه غافل نشوند و در صورت مشاهده علائم، اقدامات لازم را انجام دهند. مداخله زودهنگام می‌تواند به بهبود وضعیت و جلوگیری از عوارض بلندمدت کمک کند.