مشکلات عروقی پا، به‌ویژه انسداد و تنگی شریان‌ها، می‌تواند زندگی روزمره فرد را مختل کند؛ از درد و گرفتگی‌های شدید گرفته تا مشکلات جدی در راه رفتن. اگر این وضعیت به‌موقع درمان نشود، حتی خطر قطع عضو هم وجود دارد. همین جاست که آنژیوپلاستی پا به‌عنوان یکی از درمان‌های نوین و کم‌تهاجمی وارد عمل می‌شود. شاید این پرسش برایتان پیش آمده باشد که آنژیوپلاستی دقیقا چیست؟ چه زمانی تجویز می‌شود؟ در ادامه این مقاله درباره هر آنچه لازم است درباره این تکنیک درمان بدانید، صحبت کرده ایم.
منظور از آنژیوپلاستی پا چیست؟
آنژیوپلاستی پا یک روش درمانی کم‌تهاجمی است که برای باز کردن شریان‌های باریک یا مسدود شده در پاها به‌کار می‌رود. انسداد یا تنگی این عروق به دلیل تجمع پلاک‌های چربی (آترواسکلروز) رخ می‌دهد و می‌تواند موجب درد، زخم‌های مزمن و حتی خطر قطع عضو شود. در این روش، پزشک با استفاده از کاتتر و ابزارهای مخصوص، جریان خون را به اندام تحتانی باز می‌کند و در صورت نیاز استنت در رگ قرار می‌دهد تا باز ماندن آن تضمین شود. این عمل امروزه جایگزینی مؤثر برای جراحی باز عروق پا به شمار می‌رود.
چه زمانی آنژیوپلاستی پا لازم می‌شود؟
- احساس درد شدید پا هنگام راه رفتن یا حتی در حالت استراحت
- زخم‌های مزمن یا دیر ترمیم شونده در پا
- کاهش محسوس جریان خون در اندام تحتانی
- خطر بالای قطع عضو به دلیل انسداد شریان‌ها
روش‌های رایج آنژیوپلاستی پا
آنژیوپلاستی پا به‌طور کلی با سه روش اصلی انجام می‌شود. در ساده‌ترین حالت از بالون آنژیوپلاستی استفاده می‌شود؛ بالونی کوچک که در محل تنگی رگ باد شده و مسیر جریان خون را باز می‌کند. در بسیاری از موارد، برای جلوگیری از انسداد مجدد، پزشک از استنت فلزی (لوله مشبک) استفاده می‌کند که به دیواره رگ متصل شده و آن را باز نگه می‌دارد. در برخی بیماران نیز استنت دارویی به‌کار می‌رود؛ این نوع استنت‌ها با دارو پوشانده شده‌اند و خطر تنگی مجدد را کاهش میدهند. انتخاب روش مناسب بسته به شدت تنگی رگ، شرایط بیمار و نظر پزشک متخصص است.
✍️ بیشتر بخوانید: آنژیوگرافی چه تفاوتی با آنژیوپلاستی دارد؟
مراحل انجام آنژیوپلاستی پا
پیش از آغاز عمل، پزشک با بیمار در مورد روند و مراقبت‌ها صحبت می‌کند و داروهای رقیق‌کننده خون تجویز می‌شود. سپس مراحل اصلی به ترتیب زیر انجام می‌گردد:
- بیمار در اتاق آنژیوپلاستی قرار می‌گیرد و محل ورود کاتتر (معمولا کشاله ران یا مچ پا) با بی‌حسی موضعی آماده می‌شود.
- لوله باریکی به‌نام کاتتر از طریق شریان وارد شده و به سمت محل انسداد هدایت می‌شود.
- ماده حاجب از طریق کاتتر وارد رگ می‌شود تا پزشک بتواند تصاویر دقیقی از انسداد عروق روی مانیتور مشاهده کند.
- در محل انسداد، بالون کوچک کاتتر باد می‌شود و پلاک‌های چربی را به دیواره رگ فشار می‌دهد تا مسیر خون باز شود.
- اگر خطر تنگی مجدد وجود داشته باشد، استنت در محل انسداد قرار داده می‌شود تا رگ باز بماند.
- پس از اطمینان از باز شدن رگ، کاتتر خارج شده و محل ورود آن پانسمان می‌شود.
این مراحل به طور معمول سریع و در مدت کوتاهی انجام شده و به بیمار کمک می‌کنند تا جریان خون در پاها به حالت طبیعی بازگردد.
تفاوت آنژیوپلاستی با جراحی باز چیست؟
| ویژگی | آنژیوپلاستی پا | جراحی باز عروق پا |
|---|---|---|
| نوع روش | کم‌تهاجمی، با کاتتر | تهاجمی، با برش و بخیه |
| مدت بستری | کوتاه (۱ تا ۲ روز) | طولانی‌تر |
| ریکاوری | سریع‌تر | کندتر |
| خطر عوارض | کمتر | بیشتر |
مدت زمان آنژیوپلاستی پا چقدر است؟
این عمل بین یک تا دو ساعت طول می‌کشد، اما بسته به پیچیدگی انسداد ممکن است زمان بیشتری لازم باشد. به‌عنوان مثال، اگر بیمار چندین انسداد در عروق مختلف داشته باشد یا نیاز به استنت‌گذاری متعدد باشد، عمل طولانی‌تر از حد انتظار اولیه خواهد شد. همچنین زمان بستری این تکنیک کوتاه بوده و اصطلاحا سرپایی است و بیشتر بیماران ظرف ۲۴ تا ۴۸ ساعت از بیمارستان مرخص می‌شوند.
مراقبت‌های بعد از آنژیوپلاستی پا
- نیاز به استراحت نسبی در روزهای اول
- پرهیز از فعالیت‌های سنگین تا چندین روز
- مصرف داروهای تجویز شده ضد انعقاد و ضد پلاکت توسط پزشک
- مراقبت از محل ورود کاتتر و توجه به علائم احتمالی عفونت
همه افراد مناسب آنژیوپلاستی هستند؟
جواب این سوال به قطع منفی است، افرادی که انسداد شدید و طولانی‌مدت عروق دارند یا به بیماری‌های خاص مبتلا هستند، بنا به صلاحدید متخصص عروق و بعد از انجام آزمایشات لازم، ممکن است نیاز به جراحی باز داشته باشند که تشخیص نهایی آن بر عهده پزشک است.
مزایا و عوارض احتمالی آنژیوپلاستی از پا
| مزایا | عوارض احتمالی |
|---|---|
| بهبود سریع جریان خون در پا | خونریزی در محل ورود کاتتر |
| کاهش درد و گرفتگی عضلات | عفونت در محل ورود کاتتر |
| جلوگیری از پیشرفت بیماری شریانی محیطی | انسداد یا تنگی مجدد رگ |
| کاهش خطر قطع عضو | واکنش آلرژیک به ماده حاجب |
| بازگشت سریع به فعالیت‌های روزمره | تشکیل لخته خون (ترومبوز) |
| مدت بستری و ریکاوری کوتاه | آسیب به رگ در حین عمل |
چه داروهایی قبل و بعد از عمل آنژیوپلاستی پا لازم است؟
قبل از عمل، پزشک داروهای رقیق‌کننده خون مانند هپارین یا داروهای ضد پلاکت را برای کاهش خطر تشکیل لخته تجویز می‌کند. بعد از عمل، بیمار باید داروهای ضد پلاکت خوراکی مانند آسپرین یا کلوپیدوگرل (پلاویکس) را برای چندین ماه و گاهی به‌صورت مادام‌العمر مصرف کند تا احتمال انسداد مجدد کاهش یابد. همچنین بسته به شرایط هر فرد، داروهای کنترل فشار خون، چربی خون و دیابت هم تجویز می‌شوند.
ریکاوری بعد از آنژیوپلاستی چقدر طول می‌کشد؟
بیشتر بیماران می‌توانند ظرف یک هفته به فعالیت‌های سبک روزمره بازگردند اما ریکاوری کامل شامل بازگشت به فعالیت‌های ورزشی و سنگین ممکن است بین ۳ تا ۶ هفته زمان ببرد. در این مدت رعایت نکات مراقبتی، مصرف داروها و پرهیز از فعالیت‌های سنگین الزامی است.
هزینه آنژیوپلاستی عروق پا
هزینه این عمل در ایران بسته به نوع بیمارستان (خصوصی یا دولتی)، نوع استنت استفاده‌شده (معمولی یا دارویی) و شرایط بیمار متفاوت است. به‌طور میانگین هزینه این تکنیک درمانی امسال از ۲۰ تا ۷۰ میلیون تومان متغیر بوده است و به دلیل درمانی بودن ماهیت آن بیمه های درمانی هم بخشی از هزینه ها را پوشش میدهند. این قیمت در مقایسه با کشورهای اروپایی یا آمریکا، که هزینه این عمل می‌تواند بین ۵۰۰۰ تا ۲۰۰۰۰ دلار باشد، مقرون‌به‌صرفه‌تر است.
چطور از انسداد دوباره عروق پا پیشگیری کنیم؟
- ترک سیگار
- کنترل فشار خون و دیابت
- داشتن رژیم غذایی سالم با کاهش مصرف چربی‌های مضر
- داشتن روتین ورزشی منظم بخصوص پیاده‌روی سبک
- مصرف منظم داروهای تجویز شده
راه نجات عروق مسدود شده..
آنژیوپلاستی پا یکی از موثرترین روش‌ها برای باز کردن عروق مسدود شده و بازگرداندن جریان خون طبیعی به پاهاست. این روش به دلیل کم‌تهاجمی بودن، مدت بستری کوتاه و ریکاوری سریع‌تر، در مقایسه با جراحی باز انتخاب بهتری برای بسیاری از بیماران است. با این حال، موفقیت عمل وابسته به مراقبت‌های بعد از آن، مصرف داروها و اصلاح سبک زندگی است. اگر شما یا یکی از عزیزانتان دچار مشکلات عروقی پا هستید، می‌توانید برای مشاوره تخصصی و انجام آنژیوپلاستی با دکتر فریبا هندسی، متخصص قلب، عروق و واریس در ارتباط باشید. تجربه و دانش تخصصی ایشان می‌تواند بهترین همراه شما در مسیر درمان کامل باشد.
