جلوگیری از گرفتگی عروق
جدا کردن پلاک از دیواره ی عروق، امری دشوار بوده، و بدون استفاده از درمان های تهاجمی، تقریباً غیر ممکن است. بنابراین، بهترین روش برای جلوگیری از گرفتگی عروق، جلوگیری از رشد و ایجاد پلاک های اضافی است.
آیا گرفتگی های عروقی باز می شوند؟
تجمع ماده ای به نام پلاک، باعث بسته شدن عروق می شود. هیچ درمان سریعی برای از بین بردن پلاک وجود ندارد. ولی می توان با تغییر در سبک زندگی و بهبود سلامت قلب، از پیشرفت آن جلوگیری کرد. در موارد جدی، می توان با جراحی، گرفتگی های عروقی را از بین برد. همچنین، پزشک ممکن است داروهایی مثل آسپرین یا داروهای کاهش کلسترول (استاتین)، برای شما تجویز کند.
گرفتگی عروقی چیست؟
پلاک، ترکیبی از چربی، کلسیم، کلسترول و پسماند سلول های بدن است. این ترکیب می تواند با چسبیدن به دیواره های عروق، آنها را تنگ تر کنند. این پدیده، تصلب شرایین نام دارد. عروق بسته یا گرفته شده، از ورود خون تازه به بخش هایی از بدن جلوگیری می کند، و می تواند فرد را در خطر سکته، حمله و ناراسایی قلبی قرار دهد. در بسیاری از موارد، می توان از تجمع پلاک و تصلب شرایین، جلوگیری کرد. همچنین، درمان هایی برای باز کردن عروق وجود دارند که البته تهاجمی هستند.
علائم گرفتگی رگ های قلب
شاید برای شما هم این سوال پیش آمده باد که بخواهید بدانید چگونه متوجه گرفتگی عروق قلب شویم؟ گرفتگی رگ به مرور و آرام آرام شکل می گیرد. گرفتگی عروق خفیف معمولا علائم خاصی همراه خود ندارد. معمولا تا زمانی که شریان خونی بسیار تنگ نشده و بسته نشود علائمی را متوجه نخواهید شد.
✅ مراحل اولیه: اغلب بدون علامت است.
✅ مراحل بعدی: آنژین صدری (احساس سوزش، فشردگی، سنگینی، یا گرفتگی در قفسه سینه که ممکن است به بازوی چپ، گردن، فک، یا کتف گسترش پیدا کند.
راه های جلوگیری از گرفتگی رگ قلب
رژیم غذایی سالم برای قلب و ورزش مداوم، می تواند به جلوگیری از گرفتگی عروق کمک کند:
پرهیز از چربی های ترانس
نوع چربی خوراکی، می تواند روی پلاک های عروقی تأثیر بگذارد. انجمن قلب آمریکا (AHA) محدود کردن ورودی چربی های اشباع و ترانس را توصیه می کند. دلیل این امر، سطح بالای کلسترول LDL (ماده اصلی تشکیل دهنده ی پلاک عروقی)، در این چربی ها است.
غذاهای حاوی چربی های ترانس بالا:
- غذا های سرخ کردنی
- غذاهای فراوری شده
- انواع کیک ها
- کلوچه و بیسکوئیت
- مارگارین و کره های دیگر
- کمبود سبزیجات
- محصولات حاوی روغن هیدروژنه (چربی ترانس)
علاوه بر چربی های ترانس، چربی های اشباع نیز روی سلامت قلب، تأثیر می گذارند. چربی های اشباع، در فرآورده های حیوانی مثل گوشت گاو، خوک و لبنیات و همچنین در روغن نارگیل و روغن پالم (نخل) وجود دارد.
بر اساس یکی از مطالعات علمی، جایگزین کردن چربی های اشباع با چربی های غیر اشباع، منجر به کاهش خطر ابتلا به مشکلات قلبی عروقی می شود.
یکی دیگر از مطالعات، نشان می دهد که افراد باید به طور کلی از چربی های اشباع پرهیز کنند. زیرا با افزایش کلسترول LDL در بدن، خطر بیماری های قلبی افزایش می یابد.
چربی های غیر اشباع، چربی های مفیدی هستند که شامل کلسترول HDL بوده، و کلسترول های مضر را قبل از تشکیل پلاک، از عروق خارج می کنند.
بر اساس گفته ی AHA، چربی های غیر اشباع می توانند به بهبود کلسترول خون، کمک کنند.
چربی های غیر اشباع، معمولاً در گیاهان، چربی گوشت ماهی یافت می شوند:
- آووکادو
- زیتون
- گردو
- روغن بعضی از سبزیجات، مثل زیتون و آفتاب گردان
- چربی ماهی، مثل سالمون، شاه ماهی و قزل آلا
🛑 برای اطلاعات بیشتر در همین مورد این مقاله را بخوانید: علائم چربی خون بالا و درمان قطعی چربی خون
برای افرادی که قصد پایین آوردن سطح کلسترول LDL خود را دارند، AHA مصرف این موارد را توصیه می کند:
- میوه و سبزیجات
- آجیل
- غلات کامل
- لبنیات کم چرب
- ماهی
- ماکیان
همچنین، کم کردن میزان مصرفی شکر و گوشت قرمز.
نوشیدن چای گیاهی
نوشین چای هایی مثل چای سبز، سیاه، زنجبیل، یا رویبوس می تواند برای بهبود قلبتان، جایگزین دیگر نوشیدنی ها شود.
در یکی از مطالعات انجام شده در سال 2011، نوشیدن 6 فنجان چای رویبوس در روز یه مدت 6 هفته، سطح کلسترول LDL خون را در افرادی که در معرض خطر ابتلا به بیماری های قلبی قرار داشتند، پایین آورده است.
در یکی دیگر از مطالعات از سال 2011، چای سبز، سطح کلسترول LDL را پایین می آورد، ولی تأثیری در میزان کلسترول HDL ندارد.
مکمل های حاوی زنجبیل هم می توانند به شرایط قلبی عروقی شما کمک کند. ریشه ی زنجبیل، غیر از مکمل های غذایی، به صورت دم کردنی هم در دسترس است.
ورزش منظم
اضافه وزن، یکی از علل گرفتگی عروق و بیماری های قلبی است. علاوه بر رژیم غذایی سالم، وزش مداوم هم می تواند به کم کردن وزن و کاهش خطر بیماری های قلبی کمک کند.
انجام ورزش های قلبی عروقی (کاردیو یا هوازی) به طور منظم، قلب شما را قوی کرده و سطح پلاک را پایین می آورد.
ورزش های هوازی ساده که ضربان قلب را بالا می برند:
- پیاده روی تند
- دوچرخه سواری
- دویدن
- شنا
- تنیس
- ایروبیک
افراد باید30 الی 60 دقیقه در روز را به ورزش هایی اختصاص دهند که ضربان قلب را بالا می برد. پزشک ممکن است بر اساس شرایط زندگی شما، برنامه ی ورزشی خاصی را برایتان تجویز کند.
ترک سیگار
بر اساس گفته ی AHA، سیگار کشیدن، یکی از عوامل گرفتگی عروق است، که با آسیب زدن به عروق، سبب بالا رفتن سرعت رشد چربی های اضافه می شود.
کاهش استرس
سطح استرس روانی می تواند بازتاب جسمی داشته باشد. برای کاهش استرس در روزهای سخت، می توان از تکنیک هایی مثل یوگا، مدیتیشن یا ورزش های تنفسی استفاده کرد.
آیا گرفتگی رگ قلب با دارو برطرف می شود؟
زمانی که راه های پیشگیری مؤثر نباشند، شما برای از بین بردن تأثیرات گرفتگی عروق، نیازمند درمان دارویی هستید.
پزشک ممکن است در کنار رژیم غذایی جدید، داروهایی برای پایین آوردن سطح کلسترول LDL تجویز کند. این داروها تنها مکمل مراحل درمان شما می باشد.
به طور مشابه، عروق بسته شده ممکن است به جراحی نیاز داشته باشد. که شامل ورود یک شلنگ به عروق برای خارج کردن پلاک، و جا گذاشتن یک استنت برای حمایت از دیواره های عروق و در نتیجه ی آن، افزایش جریان خون می باشد.
در گرفتگی های شدید، پزشک ممکن است از جراحی بایپس قلب برای از بین بردن گرفتگی ها استفاده کند.
10توصیه های غذایی برای پیشگیری از گرفتگی عروق
در ادامه شما را با غذاهایی برای رفع کامل انسداد عروق قلب و یا جلوگیری از گرفتگی عروق آشنا میکنیم:
1. توت ها
انواع توت ها، مثل تمشک، توت فرنگی، بلوبری و … دارای خاصیت ضد التهاب هستند. در نتیجه از گرفتگی عروق جلوگیری می کنند.
- حبوبات
حبوبات، به علت داشتن سطح بالای فیبر، با پایین آوردن سطح کلسترول LDL، خطر ابتلا به گرفتگی عروق را کاهش می دهند.
- ماهی
گوشت ماهی، به علت داشتن چربی امگا 3، که چسبندگی سلول های پروتئینی را پایین می آورد، خطر ابتلا به گرفتگی عروق را کاهش می دهد.
- گوجه و فراورده های آن
گوجه، به علت داشتن رنگدانه های کاروتنوئید لیکوپن، خطر ابتلا به گرفتگی عروق را کاهش می دهد.
- پیاز
پیاز، مانند سایر سبزیجات، از عروق شما محافظت می کند.
- مرکبات
مرکبات، حاوی انواع مواد مغذی مثل ویتامین، مواد معدنی و آنتی اکسیدان می باشند، بنابراین به سلامت قلب و عروق شما کمک می کند.
- ادویه
ادویه هایی مثل چیلی، فلفل، دارچین و زنجبیل، به علت خاصیت ضد التهابی و به دام انداختن رادیکال های آزاد، و از بین بردن پلاک های خون، باعث جلوگیری از گرفتگی عروق می شوند.
- تخم کتان
تخم کتان، به علت داشتن سطح بالای فیبر، چربی های سالم، ویتامین و مواد معدنی مثل کلسیم و منیزیم، به شما در برابر ابتلا به گرفتگی عروق کمک می کنند.
- سبزیجات چلیپایی یا صلیبی
این نوع سبزیجات، مثل بروکلی، کلم، و گل کلم، خطر ابتلا به گرفتگی عروق را کاهش می دهد.
- چغندر
نیترات موجود در چغندر، در بدن به نیتریک اکسید تبدیل شده، که نقشی اساسی در بدن دارد. گرفتگی عروق، میزان تولید نیتریک اکسید را پایین می آورد. بنابراین، مصرف چغندر، با جبران این موضوع، وضعیت رگ های خونی را بهبود بخشیده، و از التهاب آن می کاهد.
درمان گرفتگی رگ قلب
درمان نارسایی عروق قلبی ممکن است شامل ایجاد تغییرات مناسب برای قلب در سبک زندگی، دارو ها و پروسه های درمانی پزشکی یا عمل جراحی باشد. اهداف درمان گرفتگی رگ های قلبی شامل موارد زیر می شود:
✔ کاهش خطر تشکیل لخته های خون
✔ جلوگیری از بیماری های مرتبط با آترواسکلروز
✔ کاهش عوامل خطر در تلاش برای کاهش سرعت یا متوقف کردن انباشته شدن پلاک
✔ تسکین علائم
✔ باز کردن یا دور زدن شریان های خونی بسته شده در اثر انباشته شدن پلاک
دکتر فریبا هندسی متخصص قلب و عروق و فشار خون