فشار خون بالا یکی از بیشترین معضلات موجود در ایران است. در این مقاله سعی کرده ایم در رابطه با این بیماری توضیحاتی را ارائه دهیم.
فشارخون چیست؟
هنگامی که قلب خون را از طریق عروق به کل بدن پمپاژ می کند، خون به دیواره های عروق فشار می آورد. این به عنوان فشار خون در نظر گرفته می شود. فشار خون به بیان دیگر، فشاری است که خون به دیواره عروق وارد می کند.
رگ ها خون را از قلب شما به سایر قسمت های بدن منتقل می کنند و به طور معمول فشار خون شما در طول روز ممکن است بالا و پایین برود.
عددهای فشار خون به چه معنا هستند؟
فشار خون با استفاده از دو عدد اندازه گیری می شود:
اولین عدد، فشار خون سیستولیک نامیده می شود. فشار خون سیستولیک، فشار عروق شما را در هنگام ضربان قلب اندازه گیری می کند.
عدد دوم، فشار خون دیاستولیک نام دارد. فشار خون دیاستولیک، فشار موجود در رگ های شما را در هنگام استراحت قلب بین ضربان ها اندازه گیری می کند.
به عنوان مثال، اگر اندازه گیری ها اعداد ۱۲۰ سیستولیک و ۸۰ دیاستولیک را نشان دهند، فشار خون به این صورت خوانده می شود:
۱۲روی ۸ یا به صورت علمی ۱۲۰/ ۸۰ میلی متر جیوه.
چه اعدادی فشارخون طبیعی را نشان می دهند؟
سطح فشار خون طبیعی کمتر از ۱۲۰/ ۸۰ میلی متر جیوه است. مهم نیست که چه سن و سالی دارید، در هر زمانی می توانید برای سالم نگه داشتن فشار خون خود همیشه اقدام کنید!
فشار خون بالا (هایپرتنشن) یعنی چه؟
به فشار خون بالا، هایپرتنشن نیز گفته می شود. در این صورت فشار خون فرد از فشار خون طبیعی بالاتر است. فشار خون شما بر اساس فعالیت های شما در طول روز تغییر می کند.
اگر در طی روز و در اکثر اوقات فشار خون شما بالاتر از حد طبیعی باشد، به احتمال زیاد دچار بالا بودن فشار خون یا همان هایپرتنشن شده اید.
هرچه سطح فشار خون شما بالاتر باشد، خطر بیشتری برای ابتلا به سایر مشکلات سلامتی مانند بیماری های قلبی، حمله قلبی و سکته مغزی برای شما وجود خواهد داشت.
تیم مراقبت های بهداشتی می تواند فشار خون بالا را تشخیص داده و با بررسی میزان فشار خون سیستولیک و دیاستولیک و مقایسه آنها با سطوح موجود در برخی از دستورالعمل ها، تصمیمات درمانی مناسبی را برای شما اتخاذ کند.
دستورالعمل های مورد استفاده برای تشخیص بالا بودن فشار خون ممکن است در بین متخصصین مراقبت های بهداشتی متفاوت باشد.
برخی از متخصصین مراقبت های بهداشتی در صورتی که فشار خون بیمار به طور مداوم بیشتر از ۱۴۰/ ۹۰ باشد، فشار خون فرد را بالا در نظر می گیرند. این طرز تشخیص بر اساس راهنمایی است که در سال ۲۰۰۳ منتشر شد.
این راهنما در جدول زیر شرح داده شده است:
هفتمین گزارش کمیته مشترک ملی پیشگیری، تشخیص، ارزیابی و درمان فشار خون بالا (راهنمای ۲۰۰۳) | راهنمای انجمن قلب و عروق آمریكا، انجمن قلب آمریكا برای پیشگیری، تشخیص، ارزیابی و مدیریت فشار خون بالا در بزرگسالان (راهنمای ۲۰۱۷) “ |
فشار خون نرمال سیستولیک: کمتر از ۱۲۰ میلی متر جیوه دیاستولیک: کمتر از ۸۰ میلی متر جیوه | فشار خون نرمال سیستولیک: کمتر از ۱۲۰ میلی متر جیوه دیاستولیک: کمتر از ۸۰ میلی متر جیوه |
فشار خون در معرض خطر (پیش زمینه برای هایپرتنشن) سیستولیک: بین ۱۲۰ تا ۱۳۹ میلی متر جیوه دیاستولیک: بین ۸۰ تا ۸۹ میلی متر جیوه | فشار خون بالا سیستولیک: بین ۱۲۰ تا ۱۳۹ میلی متر جیوه دیاستولیک: کمتر از ۸۰ میلی متر جیوه |
فشار خون بالا (هایپرتنشن) سیستولیک ۱۴۰ میلی متر جیوه یا دیاستولیک ۹۰ میلی متر جیوه یا بالاتر | فشار خون بالا (هایپرتنشن) سیستولیک ۱۳۰ میلی متر جیوه یا دیاستولیک ۸۰ میلی متر جیوه یا بالاتر |
در صورت تشخیص بالا بودن فشار خون، حتما با تیم مراقبت های بهداشتی تماس بگیرید و در مورد میزان فشار خون و چگونگی درمان این سطح از فشار خون برنامه ریزی کنید.
علائم و نشانه های فشار خون بالا چیست؟
فشار خون بالا معمولا علائم و نشانه های هشدار دهنده ای ندارد و بسیاری از افراد نمی دانند که به آن مبتلا هستند. اندازه گیری فشار خون تنها راهی است که می توان فهمید دچار بالا بودن فشار خون هستید یا خیر.
چه چیزی منجر به بالا بودن فشار خون می شود؟
بالا رفتن فشار خون معمولا با گذشت زمان ایجاد می شود. این اتفاق می تواند به دلیل ناسالم بودن سبک زندگی، مانند عدم انجام فعالیت های بدنی منظم رخ دهد.
برخی از شرایط مربوط به سلامتی مانند دیابت و چاقی نیز می توانند خطر ابتلا به بالا بودن فشار خون را افزایش دهند. این بیماری همچنین می تواند در دوران بارداری نیز اتفاق بیفتد. فشار خون بالا در بارداری را جدی بگیرید.
عوارض این بیماری چیست؟
از عوارض فشار خون بالا می توان به آسیب دیدن رگ های خونی (رگ های خونی باریک و سفت می شوند)، سکته مغزی، حمله قلبی و آسیب کلیوی اشاره کرد.
شما می توانید با کنترل فشار خون بالا در خانه، خطر ابتلا به مشکلات جدی سلامتی که ممکن است قلب، مغز، کلیه ها و چشم های شما را تحت تاثیر قرار دهند را کاهش دهید.
این بیماری چه مشکلاتی را ایجاد می کند؟
فشار خون بالا از بسیاری جهات می تواند به سلامتی شما آسیب برساند. بالا بودن فشار خون می تواند به اندام هایی مانند قلب، مغز، کلیه ها و چشم های شما آسیب جدی برساند.
خبر خوب این است که اگر شما نحوه گرفتن فشار خون با دستگاه دیجیتال را یاد بگیرید، در بیشتر موارد می توانید فشار خون خود را کنترل کنید تا خطر ابتلا به مشکلات جدی سلامتی را کاهش دهید.
حمله قلبی و بیماری های قلبی
فشار خون بالا می تواند با کاهش خاصیت کششی (الاستیکی) عروق، باعث کاهش جریان خون و اکسیژن مورد نیاز به قلب می شود و باعث بروز بیماری های قلبی شود.
علاوه بر این، کاهش جریان خون در قلب می تواند باعث بروز موارد ذکر شده در زیر شود:
درد قفسه سینه که به آن آنژین نیز گفته می شود.
حمله قلبی، که هنگامی اتفاق می افتد که خون رسانی به قلب شما مسدود شده باشد و عضله قلب بدون اکسیژن کافی شروع به از بین رفتن می کند. هر چه مدت زمان بیشتری جریان خون مسدود شده باقی بماند، آسیب بیشتری به قلب وارد می شود.
نارسایی قلبی، شرایطی است که در آن قلب شما نمی تواند خون و اکسیژن کافی به اندام های دیگر پمپاژ کند.
مشکلات مغزی و سکته مغزی
فشار خون بالا می تواند باعث پارگی یا انسداد رگ های تامین کننده خون و اکسیژن برای مغز نیز شود و این امر نهایتا منجر به سکته مغزی شود.
سلول های مغزی در اثر سکته می میرند، چرا که اکسیژن کافی دریافت نمی کنند. سکته مغزی می تواند باعث ناتوانی جدی در گفتار، حرکت و سایر فعالیت های اساسی بدن شود. سکته مغزی همچنین می تواند باعث مرگ بیمار شود.
ابتلا به بالا بودن فشار خون به ویژه در دوره ی میانسالی، با عملکرد شناختی ضعیف تر و زوال عقل در اواخر زندگی مرتبط است.
بیماری های کلیوی
بزرگسالان مبتلا به دیابت، فشار خون بالا یا هر دو بیشتر از افراد فاقد این شرایط در معرض خطر ابتلا به بیماری های مزمن کلیوی قرار دارند.
چگونه می توان فهمید که به بالا بودن فشار خون مبتلا هستیم؟
فقط یک راه برای درک این مساله وجود دارد: از پزشک خود بخواهید تا فشار خون شما را اندازه گیری کند. اندازه گیری فشار خون رویه ای سریع و بدون درد است. با تیم مراقبت های بهداشتی خود در مورد اندازه گیری منظم فشار خون در خانه صحبت کنید.
به این رویه، نظارت فردی بر فشار خون (SMBP) گفته می شود.
بالا بودن فشار خون قاتل خاموش نیز نامیده می شود، چرا که معمولا هیچ علائم و نشانه ی هشدار دهنده ای ندارد و بسیاری از مردم نمی دانند که به آن مبتلا هستند.
راه های پیشگیری و کنترل فشار خون بالا
بسیاری از افراد مبتلا به فشار خون می توانند با ایجاد تغییر در سبک زندگی، فشار خون خود را به یک سطح سالم کاهش دهند و یا فشار خون خود را در یک سطح سالم نگه دارند.
با تیم مراقبت های بهداشتی خود در مورد برنامه ریزی برای تغییر سبک زندگی خود صحبت کنید. ولی به طور کلی می توانید از دستورالعمل های ذکر شده در زیر نیز استفاده کنید:
- داشتن حداقل ۱۵۰ دقیقه فعالیت بدنی در هفته (حدود ۳۰ دقیقه در روز و برای ۵ روز در هفته)
- سیگار نکشید
- یک رژیم غذایی سالمی داشته باشید، از جمله محدود کردن مصرف سدیم (نمک) و مشروبات الکلی
- وزن خود را به یک وزن سالم برسانید
- تکنیک هایی را برای مدیریت استرس یاد بگیرید
علاوه بر ایجاد تغییرات مثبت در سبک زندگی، برخی از افراد مبتلا به بالا بودن فشار خون برای کنترل فشار خون خود نیاز به مصرف دارو دارند. در صورت لزوم، پزشک این داروها را برای شما تجویز خواهد کرد.
اگر فکر می کنید که به فشار خون بالا مبتلا هستید، حتما با پزشک خود صحبت کنید. با انجام اقداماتی برای کاهش فشار خون، می توانید از خود در برابر ابتلا به بیماری های قلبی و سکته محافظت کنید.
دکتر فریبا هندسی متخصص فشار خون
