نوسان فشار خون خطرناک تر از فشار خون بالا

سوالات بسیاری در رابطه با فشار خون وجود دارد از جمله اینکه فشار خون پایین چند است، چه عواملی باعث فشار خون بالا می شوند و آیا فشار خون مدام در نوسان است! در این رابطه باید گفت که نوسان فشار خون یکی از مشکلات قلبی است که تشخیص آن کاری سخت بوده و می تواند مشکلات بیشتری برای بیمار به همراه داشته باشد.

ابتدا با عوامل تغییر در فشار خون آشنا می شویم، سپس به تشخیص و درمان این بیماری می پردازیم.

عوارض جانبی و مشکلات نوسان فشار خون

تغییرات دائمی فشار خون می تواند ریسک بروز بیماری های قلبی و شریانی را افزایش می دهد. ریسک مربوط به مشکلات زیر در چنین شرایطی بالا خواهد بود:

• حمله قلبی
• سکته
• نارسایی قلبی
• بیماری کلیوی یا نارسایی کلیه
• از دست رفتن بینایی
• اختلالات جنسی
• بیماری های قلبی و عروقی

علت بی نظمی فشار خون چیست؟

فشار خون شما در طول روز بالا و پایین می رود. گرفتن فشار خون در خانه و به کمک وسایل مختلف یکی از راه هایی است که می تواند به شما در فهم بهتر میانگین فشار خون کمک کند.

فاکتور های متعددی وجود دارند که در تغییرات دائمی فشار خون تاثیر می گذارند. برخی از این فاکتور ها را می توان کنترل کرد و برخی دیگر از کنترل فرد خارج هستند. در ادامه برخی از این موارد را با هم مرور می کنیم.

1- سندروم کت سفید

حدود 20 درصد از افرادی که با مشکل هایپرتنشن یا فشار خون بالا ( اچ بی پی ) مواجه هستند، هنگامی که به مطب دکتر می روند ، استرس تمام وجود آن ها را فرا می گیرد. در نتیجه این استرس شاهد افزایش فشار خون در آن ها هستیم.

2- فشار خون بالای پنهان

با این حال برخی از افراد نیز وضعیتی کاملا عکس سندروم کت سفید را تجربه می کنند. فشار خون این دسته از افراد در مطب دکتر کاملا نرمال جلوه می کند در حالی که بالا است. حتی ممکن است شدت بالا بودن فشار خون آن ها بیشتر از حد معمول و خطرناک باشد.

3- زمان های مختلف روز

فشار خون شما معمولا در ساعت های خواب و زمانی که پیاده روی می کنید بالا و پایین می رود. فشار خون معمولا در زمان خواب به پایین ترین حد خود می رسد و در طول روز بالا می رود و دوباره در اواخر بعد از ظهر افت می کند.

4- دمای هوا

فشار خون شما معمولا در هوای سرد بالاتر از حالت عادی بوده و در گرما نیز کاهش پیدا می کند. دمای پایین و سرد معمولا رگ های خونی شما را تنگ می کند و در نتیجه پمپاژ خون مورد نیاز بدن شما با فشار بیشتری صورت می گیرد. تغییرات هوایی نظیر رطوبت و یا فشار جو زمین  نیز بر میزان فشار خون تاثیر می گذارند، به خصوص در افرادی که سن آن ها از 65 سالگی گذشته باشد.

5- استرس

استرس روزانه می تواند فشار خون افراد را به صورت موقت بالا ببرد. در کنار کارهای روزمره، استرس مرتبط با مسائل شخصی و سلامت و یا حتی استرس معاینه شدن توسط یک پزشک فشار خون را با تغییرات مواجه می کند.

6- دارو های در دسترس و معمول برای سرماخوردگی

داروهای درمان بیماری سرماخوردگی که حاوی مواد ضد احتقان ( به عنوان مثال افدرین ، فنیل افرین ، نفتازولین و اکسیمتازولین و شبه افدرین ) هستند منجر به بالا رفتن موقت فشار خون می شوند و این موضوع برای کسانی که مشکل فشار خون بالا دارند خطرناک است.

7- تمرین و ورزش

مشاهده افزایش موقتی فشار خون در حین ورزش و فعالیت بدنی کاملا طبیعی است. این اتفاق را تمامی افراد تجربه می کنند به خصوص کسانی که وزنه برداری انجام می دهند. جهت جلوگیری از افزایش افراطی فشار خون در حین ورزش، نکات زیر را در حین وزنه برداری در باشگاه مورد توجه قرار دهید:

• بدن خود را در حالت صحیح قرار دهید
• در حین فعالیت شدید و بالا بردن وزنه، نفس خود را حبس نکنید
• تمرکز خود را بر روی تکرار زیاد و با وزنه های سبک تر بگذارید
• حواستان به سرگیجه، تنگی نفس شدید، درد قفسه سینه و یا فشار باشد

یک سبک زندگی فعال راهی عالی برای کاهش فشار خون در بلند مدت به شمار می رود.

8- پر بودن مثانه فرد

زمانی که مثانه شما خالی باشد، فشار خون بدنتان نیز در سطح پایینی قرار می گیرد. فشار خون سیستولیک ( دومین عدد در دستگاه های اندازه گیر فشار خون، به عنوان مثال 79/119 میلی متر جیوه ) زمانی که مثانه فرد پر باشد بین 10 الی 15 میلی متر جیوه افزایش پیدا می کند.

9- غذاهای حاوی تیرامین

تیرامین یک آمینو اسید در بدن است که وظیفه کنترل فشار خون را بر عهده دارد. غذاهای حاوی تیرامین می توانند منجر به افزایش موقت فشار خون در افراد شوند. از جمله مواد غذایی حاوی تیرامین می توان به موارد زیر اشاره داشت:

• پنیر نسبتا قدیمی یا قوی
• آبجو
• گوشت های فراوری شده
• مواد غذایی با تاریخ مصرف گذشته

تاثیر تیرامون بر فشار خون برای آن دسته از افراد که داروهای ضد افسردگی با نام مهارکننده های مونوآمین اکسیداز ( MAOI ) را مصرف می کنند خطرناک است. از جمله این داروها می توان موارد زیر را در نظر گرفت:

• ایزوکاربوکسید (مارپلان)
• فنلزین (ناردیل)
• سلژیلین
• ترانیل سیپرومین (پرنات)

10- کافئین

کافئین می تواند منجر به افزایش موقت اما قابل توجه فشار خون در افراد شود. محققان هنوز هم دلیل اصلی این موضوع را نمی دانند. برخی دانشمندان معتقدند کافئین می تواند با مسدود کردن هورمون هایی که مسئول گشاد کردن شریان های خونی هستند، فشار خون را بالا ببرد. برخی دیگر بر این باورند کافئین منجر به افزایش سطح آدرنالین در بدن می شود.

11- نوسان فشار خون در بارداری

بارداری موجب تغییر فشار خون فرد می شود، ترشح بیشتر هورمون ها و افزایش فعالیت قلب از دلایل این تغییرات فشار خون در مادران باردار است.

اندازه گیری فشار خون در خانه و بیرون از خانه

به دلیل تغییرات مکرر در فشار خون، سندروم کت سفید و فشار خون بالا و پنهان در افراد، پزشکان به کسانی که فشار خون بالایی دارند پیشنهاد می کنند که همیشه با کمک دستگاه های خانگی و همراه، وضعیت را کنترل کنند. اندازه گیری فشار خون مزایای متعددی دارد:

• مشخص شدن فشار خون واقعی و میانگین شما خارج از زمان های افت و افزایش آن
• به دست آوردن کنترل بیشتر بر روی فشار خون
• ردیابی میزان پیشرفت
• صرفه جویی در زمان و هزینه ها با کاهش دفعات مراجعه به پزشک و عوارض جانبی آن

شما می توانید نحوه گرفتن فشار خون با دستگاه دیجیتال را یاد بگیرید و در خانه فشار خون خود را اندازه گیری کنید.

هولتر مانیتورینگ

گاهی اوقات پزشک نمی تواند به جمع بندی مناسبی از وضعیت فشار خون بیمار برسد و یا در مورد تشخیص خود به عوامل دخیل دیگری شک دارد.

در این شرایط معمولا پزشک هولتر مانیتورینگ 24 یا 48 ساعته توصیه می کند تا بتواند تغییرات فشار خون بیمار را در شرایط مختلف و ساعات مختلف روز بررسی کند.

به بیمار توصیه می شود که شرح فعالیت های خود و ساعت آن ها را نیز یادداشت کند.

فاکتور های ریسک فشار خون متغیر

• تقویم کاری نامنظم به خصوص با شیفت شب
• استعمال دخانیات و تنباکو
• استرس زیاد
• آشفتگی
• مصرف نادرست داروهای کنترل فشار خون
• مصرف نادرست و دز کم یا زیاد داروهای فشار خون
• بیماری کلیوی
• دیابت و مشکل قند خون
• مشکلات تیروئید
• بیماری قلبی
• مشکلات سیستم عصبی

درمان نوسان فشار خون بدن چیست؟

ابتدا پزشک دلیل بروز آن را مشخص می کند. وی در مورد تاریخچه بیماری ها، سبک زندگی و داروهای مصرفی شما سوال خواهد کرد. همچنین ممکن است چند آزمایش تجویز شوند.

داروهای مختلف می توانند فشار خون را کاهش داده و از بالا و پایین شدن خطرناک آن جلوگیری کنند. تغییرات در سبک زندگی نیز راهکار مناسبی است.

افراد با رفتن به جلسات معاینه بیشتر می توانند اطمینان حاصل کنند که فشار خون آن ها در محدوده مناسب باقی می ماند.

درمان خانگی نوسان فشار خون

✅ ترک سیگار و دخانیات: سیگار به شریان های قلبی آسیب رسانده و منجر به بالا رفتن فشار خون می شود.

✅ مصرف بیشتر میوه، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین کم چرب

✅ ورزش و تمرین مرتب: تمرین و ورزش متعادل نظیر پیاده روی با ریتم تند توسط اتحادیه قلب آمریکا پیشنهاد می شود. هر فرد باید حداقل 5 روز در هفته و روزی 30 دقیقه این کار را انجام دهد.

✅ محدود کردن الکل:‌ بانوان نباید بیش از یک لیوان و آقایان دو لیوان الکل در روز مصرف کنند. مصرف بیشتر منجر به بالا رفتن فشار خون می شود.

✅ امتحان راه های کاهش استرس: مدیتیشن، تمرین نفس های عمیق و دیگر تکنیک های مدیریت استرس

✅ مصرف کمتر سدیم: غذاهای پر نمک فشار خون را افزایش می دهند.

✅ کاهش مصرف کافئین: نوشیدنی های حاوی کافئین فشار خون را بالا می برند.

درمان گیاهی نوسان فشار خون

مواد خوراکی می توانند تاثیر زیادی بر تنظیم فشار خون داشته باشند. علاوه بر نمک، مواد دیگری هستند که فشار خون را بالا می برند.

شیرینی هایی مثل شیره انگور و خرما و ارده و به طور کلی مواد غذایی که طبع گرم و پر انرژی دارند، از این قبیل خوراکی ها هستند.

از سوی دیگر مواد غذایی دیگری هستند که به طور عمومی موجب کاهش فشار خون می شوند، مثل مواد ترش طبیعی چون آبلیمو و آبغوره تازه بدون نمک، برگه زردآلو.

البته پادشاه همه مواد غذایی کاهنده فشار خون سیر است. مصرف مداوم سیر، یا ترکیب سیر له شده و آبلیمو و کمی عسل می تواند تنظیم کننده عالی فشار خون باشد.

از سوی دیگر مصرف سبزیحات سبز تیره و میوه ها موجب کاهش کلسترول خون می شوند.

مصرفی ماهی و روغن زیتون نیز به علت داشتن امگا 3 باعث کاهش کلسترول بد خون می شوند.

پیشگیری از نوسان فشار خون

سبک زندگی سالم و در برخی شرایط داروهای مناسب می توانند مشکل تغییرات دائمی فشار خون را برطرف کنند.

فشار خون خود را به شکل مرتب چک کنید و در صورت بروز هرگونه مشکل به پزشک مراجعه نمایید.

دکتر فریبا هندسی متخصص فشارخون