گفتگو با دکتر فریبا هندسی درباره شیوع بیماری های قلبی در سرما

بیماری های قلبی در فصل های سرد سال حدود 30 درصد افزایش پیدا میکند. قطعا افرادی با زمینه ی قبلی بیماری های قلبی و عروقی، در فصل سرما بیش از سایرین درشرایط خطر قرار دارند و احتمال تشدید حملات و نارسایی قلبی آنها در هوای سرد افزایش می یابد.

با توجه به اهمیت این مسئله با دکتر فریبا هندسی، یکی از متخصصان برجسته در حوزه قلب و عروق، عضو انجمن آترواسکلروز و عضو کمیته ی ثبت سکته های قلبی گفتگویی داشتیم که در ادامه می خوانید.

دلایل شیوع بیماری های قلبی در فصل سرد

در ابتدای گفتگو، دکتر هندسی در مورد عوامل شیوع بیماری ها و نارسایی های قلبی در فصل زمستان عنوان کرد: بیماری های قلبی، سکته، حمله ها و نارسایی های قلبی در زمستان افزایش می یابد و عوامل مختلفی باعث ایجاد این مشکلات می شود.

یکی از این عوامل سرماست که باعث می شود عروق منقبض شده وحالت اسپاسم پیدا کنند. این اسپاسم با افزایش سرما شدیدتر می شود اما با گرم شدن بدن برطرف می شود.

در افرادی که از این قبیل مشکلات قلبی دارند و دچار مشکل تنگی رگ ها هستند، اسپاسم و تنگی عروق باعث می شود خون رسانی به قلب ضعیف تر شده و جوابگوی نیاز بدن آنها نباشد.

فشار خون بالا و انقباض مجاری تنفسی

افرادی که از قبل زمینه مشکلات و نارسایی های قلبی دارند، با انجام فعالیت های سنگین در هوای سرد، دچار مشکل می شوند، چرا که خون رسانی عروق به قلب، در هوای سرد کافی نبوده و اغلب اوقات این شرایط منجر به سکته و حملات قلبی می شود. علاوه بر آن با افزایش سرما، مقاومت عروق و فشار خون افزایش می یابد.

در نتیجه فشارخون، بار اضافه به قلب وارد می کند، در حالی که قلب توان مقابله با این فشار را ندارد و مجبور است بیشتر فعالیت کند. در نهایت، قلبی که به علت مشکلات زمینه ای آمادگی کافی ندارد، در سرما دچار مشکل می شود.

از سوی دیگر ممکن است در هوای سرد مجاری تنفسی دچار مشکل شوند به عنوان مثال آسم و سایر بیماری های تنفسی در سرما تشدید می شوند انقباض مجرای تنفسی، اکسیژن رسانی به بدن مختل می شود و اکسیژن به اندازه ی تامین نمی شود.

آلودگی هوا در فصل سرد

وی سپس به عامل آلودگی هوا در فصل سرد به عنوان یکی دیگر از علل ایجاد مشکلات قلبی اشاره کرد و افزود: آلودگی هوا در فصل سرد، اکسیژن رسانی به قلب را کاهش می دهد. بنابرین از یک طرف، نیاز قلب به اکسیژن بالا می رود و از طرف دیگر فرآورده های اکسیژن که در اختیار قلب قرار می گیرد کاهش می یابد.

در نهایت، این عدم تعادل باعث می شود که قلب با بار اضافی مواجه شود و در صورت ایجاد کوچکترین مشکل نتواند خود را با آن هماهنگ کند.

همچنین شیوع بیماری های عفونی تنفسی مانند آنفولانزا و سرماخوردگی در فصل سرما بیشتر میشود. ویروس های ایجاد کننده این بیماری ها، سرمادوست هستند و امکان تکثیرشان در سرما بیشتر است.

زمانی که این نوع عفونت ها برای بیماران ایجاد شدند، تب و اختلالات تنفسی بار اضافی به قلب وارد می کنند و اکسیژن کمتری به آن می رسد. عفونت باعث میشود نارسایی قلبی بیمارانی که پمپاژ قلبی خوبی ندارند تشدید شود.

افراد مستعد به بیماری های قلبی در فصل سرد

دکتر هندسی در پاسخ به این که چه افرادی بیشتر در معرض خطر تشدید نارسایی ها و حملات قلبی در فصل سرد هستند، عنوان کرد افراد زیر در هوای سرد بیش از سایرین دچار حملات و بیماری های قلبی میشوند:

✅ افرادی که زمینه بیماری های قلبی دارند مانند بیمارانی که دچار تنگی عروق کرونری هستند

✅ کسانی که تحت آنژیوپلاستی قرار گرقته اند.

✅ افرادی که به صورت مادرزادی بیماری قلبی دارند و تحت درمان هستند.

✅ بیمارانی که جراحی قلب باز شده اند.

✅ افراد میانسال

✅ همچنین افراد مبتلا به فشار خون

چنین افرادی باید از قرار گرفتن در معرض سرما و فعالیت در فضا و محیط های سرد خودداری کنند. ممکن است اولین حمله یا سکته قلبی برای افرادی با زمینه بیماری های قلبی هنگام پارو کردن برف ، قدم زدن در کوهستان و… رخ دهد.

در اکثر موارد توانایی قلبی این افراد در شرایط عادی قابل قبول بوده اما به دلیل قرار گرفتن در هوای سرد، فعالیت و استرس، دچار حمله قلبی می شوند.

احتمال لخته شدن خون در سرما

افزایش احتمال لخته شدن خون در سرما، از علت های دیگر افزایش بیماری های قلبی در فصل سرد است که دکتر هندسی به آن اشاره کرد. او در ادامه بیان کرد: برخی از بیماران با اینکه با مشکل تنگی عروق قلب مواجه نیستند اما به صورت مادرزادی جریان خون در عروق شان کند است.

این بیماران اغلب جوان هستند و در صورتی که آب و الکترولیت های بدنشان کم باشد یا عادت سیگار کشیدن داشته باشند و غلظت خون آنها بالا باشد، با قرار گرفتن در معرض هوای سرد، یکباره لخته خون در عروقشان ایجاد میشود.

تشکیل لخته خون در رگ ها نیز باعث سکته قلبی حاد میشود. البته این مساله چندان شایع نیست اما یکی از عوامل تشدید کننده بیماری های قلبی در هوای سرد است.

راهکارهایی برای پیشگیری از حملات قلبی در سرما

دکتر هندسی در خصوص راهکارهای موثر جهت کاهش احتمال بیماری های قلبی در هوای سرد به موارد قابل توجهی اشاره کرد و افزود: افرادی که سابقه بیماری قلبی و عروقی دارند، بهتر است تا جایی که امکان دارد در هوای سرد از منزل خارج نشوند. در صورتی که مجبورند بیرون از منزل باشند، باید با استفاده از شال یا ماسک بینی و دهان خود را بپوشانند تا مجاری تنفسی آنها کمتر تحت تاثیر هوای سرد قرار بگیرد.

با شروع فصل سرما، این افراد باید حتما بر علیه ویروس هایی مانند آنفولانزا واکسینه شوند و در صورت ابتلا به عفونت تنفسی هرگز خوددرمانی نکنند چرا که خوددرمانی عواقب بسیاری به دنبال دارد. بنابرین لازم است برای درمان حتما به مراکز درمانی مراجعه شود.

دکتر هندسی در ادامه به ریسک فاکتورهایی که در ایجاد بیماری های قلبی در فصول سرد موثرند اشاره کرد و افزود: برخی از افراد با اینکه هنوز دچار بیماری قلبی نشده اند، اما ریسک فاکتورهایی مانند سن بالا، سیگار کشیدن، زمینه خانوادگی بیماری های قلبی و عروقی ،چربی خون بالا و … دارند که احتمال دچار شدن به حملات و نارسایی های قلبی در هوای سرد را افزایش میدهد. این افراد باید قبل از انجام دادن فعالیت هایی مانند اسکی در هوای سرد، حتما چک آپ قلبی انجام دهند، به این دلیل که ممکن است اولین حمله قلبی را موقع انجام فعالیت در هوای سرد تجربه کنند.

رژیم غذایی مناسب

مصرف میوه و سبزیجات کافی در طول روز و دنبال کردن رژیم غذایی مناسب، از راهکارهای دیگری بود که دکتر هندسی جهت کاهش خطر تشدید بیماری های قلبی در هوای سرد عنوان کرد.

او در ادامه اظهار داشت : قطعا به همه ی بیماران قلبی خصوصا به بیماران مبتلا به فشار خون توصیه میشود که روزانه پنج واحد میوه و سبزیجات (هر واحد در حدود 150 گرم باشد) مصرف کنند.

این افراد در هوای سرد باید رژیم غذایی مناسبی را دنبال کرده، مصرف نمک را کاهش دهند و مایعات گرم و سبک مانند سوپ(بدون افزودنی) میل کنند.

استفاده از ترکیبات حاوی ویتامین c که تقویت کننده سیستم ایمنی است باعث میشود آنها کمتر به عفونت مبتلا شوند. دنبال کردن این راهکارها در پیشگیری از بیماری های قلبی در فضای سرد می تواند موثر باشد.

دکتر فریبا هندسی متخصص قلب و عروق و فشار خون در تهران

کلینیک فشار خون