واریس چیست ؟
وریدهای واریسی زمانی اتفاق میافتند که دریچههای معیوب در سیاهرگها اجازه میدهند خون در جهت مخالف جریان یابد یا در یک ناحیه جمع شود. برای بسیاری از افراد، رگ های واریسی و رگ های عنکبوتی فقط یک مشکل زیبایی هستند، اما برای برخی دیگر، واریس می تواند باعث درد و ناراحتی شود. گاهی اوقات واریس منجر به مشکلات جدی تری برای فرد می شود. درمان امکان دارد شامل روشها یا خود مراقبتی توسط پزشک برای بستن یا برداشتن رگها باشد.
آیا رژیم غذایی بر ابتلا به واریس تاثیر می گذارد؟
شاید برای شما سوال باشد که برای درمان واریس چه بخوریم ؟ ارتباط نزدیکی بین تغذیه و واریس وجود دارد. برخی از مواد معدنی موجود در غذا تأثیر مستقیمی بر سلامت عروق و وریدهای متورم دارند. اگر رگ های واریسی دارید و می خواهید وضعیت خود را مدیریت کنید یا در تلاش برای جلوگیری از واریس هستید، تغذیه مناسب می تواند کمک کننده باشد. در ادامه برای آشنا شدن با تغذیه در درمان واریس با ما همراه باشید.
مواد غذایی مناسب برای درمان واریس
درمان های خانگی برای درمان واریس از شروع یا پیشرفت بیماری جلوگیری می کند و اثر درمانی زیادی ندارد. علاوه بر این، اثربخشی این روش ها بسیار طولانی است. به همین دلیل به افراد مبتلا به واریس شدید و حاد توصیه می شود که این روش ها را امتحان نکنند یا حداقل آن را با درمان های دارویی جایگزین نکنند.
1- مصرف غذاهای غنی از ویتامین E و C
غذاهای غنی از ویتامین C ، E، وهمچنین B6 و B12 مصرف کنید. اینها ویتامینهای ضروری تولید دو بافت همبند مهم کلاژن و الاستین را افزایش می دهند که رگ ها را تقویت می کنند. از میوههای مرکب مانند گریپ فروت و پرتقال استفاده کنید که میتوانند گردش خون را افزایش دهند.
از این رو، این میوهها اجازه تجمع خون در رگ ها را نمی دهند. یکی از عوارض واریس لخته شدن خون است. به رژیم غذایی خود جوانه گندم، ذرت، آجیل، دانهها، زیتون، اسفناج و سایر سبزیجات سبز را اضافه کنید تا دوز مورد نیاز ویتامین E خود را دریافت کنید.
2- مصرف غذاهای غنی از مس
لازم است مقدار زیادی گوشت قرمز بدون چربی، دانههای کنجد، بادام هندی، جو، سویا، عدس و لوبیا لیما بخورید تا مقدار مس لازم را دریافت کنید. غذاهای غنی از مس، رگهای خونی را از انواع پارگیها و اختلالاتی که منجر به لخته شدن خون و پر شدن رگها از خون میشوند را درمان میکنند. بنابراین، وجود مس در رژیم غذایی منظم شما بسیار ضروری است.
3- مصرف غذاهای دارای بیوفلاونوئید
برای اضافه کردن بیوفلاونوئید به رژیم غذایی خود، توتهای تیره رنگ مانند بلوبری، شاه توت و گیلاس مصرف کنید. غذاهای غنی از بیوفلاونوئیدها از آسیب به مویرگ ها جلوگیری میکنند تا به رگهای عنکبوتی تبدیل نشوند.
4- غذاهای غنی از فیبر بخورید
برای جلوگیری از یبوست و واریس، به اندازه کافی آب بنوشید یا غذاهای غنی از فیبر بخورید تا فشار درون رگها را افزایش یابد. این کار برای گردش خون در سراسر بدن مفید است. اتفاقی که می افتد این است که یبوست فشار روی رگ ها را افزایش می دهد که می تواند منجر به واریس شود. فیبر مدفوع را حجیمتر میکند تا مجبور نباشید در طول دفع فشار زیادی وارد کنید. مصرف موادهای غذایی مانند جو، بذر کتان، نخود، لوبیا، سیب، هویج، انواع توت ها و پسیلیوم برای تامین فیبر بدن بسیار مفید است.
5- سرکه سیب برای درمان واریس
سرکه سیب مانند یک صافی عمل می کند و می تواند بدن را از سموم پاک کند. به غیر از مصرف خوراکی، می توانید سرکه سیب را با پنبه یا دست روی رگ های واریسی بمالید و سپس به آرامی ماساژ دهید. اگر این کار را عصرها قبل از خواب و صبح ها بعد از بیدار شدن از خواب انجام دهید، از عوارض طولانی مدت واریس دور خواهید شد.
6- فلفل قرمز عامل بهبود دهنده رگ ها
می توانید یک قاشق چای خوری فلفل قرمز را با یک لیوان آب گرم مخلوط کرده و روزانه مصرف کنید. فلفل به دلیل وجود ویتامین C باعث گردش بهتر خون در بدن می شود که باعث کم شدن درد و تورم در پاها خواهد شد. توجه داشته باشید که این روش درمانی برای افرادی که مشکلات معده دارند توصیه نمی شود.
7- روغن زیتون
اگر روزی دو بار واریس خود را با روغن زیتون و روغن ویتامین E که مخلوط کردید ماساژ دهید، به واریس خود کمک زیادی کردید. ماساژ روزانه پا با این مخلوط باعث گردش بهتر خون و کاهش درد در رگ ها می شود.
8- سیر بهترین ماده غذایی برای درمان واریس
برای تهیه معجون سیر باید حدود 10 حبه سیر را کاملا له کنید و روی آن ها آب بریزید. 3 یا 4 پرتقال را فشار داده و آب پرتقال را به محلول اصلی اضافه کنید و 3 تا 4 قاشق روغن زیتون اضافه کنید و محلول آماده شده را به مدت 12 ساعت کنار بگذارید. قبل از رفتن به رختخواب، پاهای خود را با دقت با این محلول ماساژ دهید و سپس آن ها را با پارچه کتان یا نخی بپوشانید. بهتر است این کار را در شب انجام دهید.
9- جعفری
جعفری یکی از سبزیجاتی است که برای افراد مبتلا به واریس توصیه می شود. این سبزی به دلیل داشتن ویتامین C باعث بهبود جذب آهن و بهتر شدن گردش خون در بدن می شود. جعفری همچنین یک آنتی اکسیدان بسیار قوی است که می تواند در بدن کلاژن تولید کند تا سلول های آسیب دیده پوست را ترمیم و بازسازی کند. برای تهیه معجون جعفری می توانید یک دسته جعفری را کاملا بجوشانید و بگذارید آب به دست آمده کاملا خنک شود. بعد از سرد شدن عصاره جعفری چند قطره گلاب به آن اضافه کنید و محلول به دست آمده را در یخچال قرار دهید. می توانید هر روز رگ های واریسی خود را با معجون جعفری ماساژ دهید.
10- برگ انگور
برگ انگور علاوه بر داشتن ویتامین C، یک آنتی اکسیدان عالی می باشد و به لطف وجود فلاونوئیدها می تواند سلامت رگ های بدن شما را تضمین کند. برای تهیه معجون برگ انگور مقداری برگ انگور را بجوشانید و عصاره به دست آمده را کاملا خنک کنید. یک سطل پر از آب را گرم کنید و چند قطره از این عصاره را به آن اضافه کنید. سپس پاهای خود را در ظرف قرار دهید. بعد از 5-7 دقیقه پاهای خود را بیرون آورده و به مدت 10 ثانیه در یک کاسه آب سرد قرار دهید. این روند را 3-4 بار تکرار کنید. این کار به پاها شوک وارد می کند و باعث گردش خون در پاها می شود. سپس پاهای خود را خشک کرده و با روغن کرچک کاملا چرب کرده و ماساژ دهید. پس از آن، 15-20 دقیقه به پاهای خود استراحت دهید.
11- آووکادو
آووکادو بیشتر به دلیل دارا بودن چربی غیراشباع ، ویتامین های C و Eو B6، فیبر، پتاسیم، امگا 3 و غیره شناخته شده است. ممکن است کالری آن زیاد باشد، اما فواید آن بسیار بیشتر از هر گونه مضرات احتمالی آن است. تقریباً همه چیز در آووکادو می تواند سلامت قلب و عروق را بهبود بخشد. یک ویژگی بهتر آن میتواند این باشد که، آن را می توان تقریبا به هر ماده غذایای اضافه کرد.
12- مارچوبه
اگر فکر می کنید مارچوبه یک غذای قدرتمند منحصر به فرد است، مارچوبه را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. با مصرف این سبزیجات سبز غنی از ویتامین و مواد معدنی، نتایج فوق العاده ای خواهید دید. مارچوبه سرشار از ویتامینهای A، C، E و K، فیبر، ویتامین B3 و فسفر است که همگی برای قلب و رگها مفید هستند.
13- زنجبیل
زنجبیل به عنوان سبزیجات یا ادویه قرن هاست که به دلیل خواص داروییاش در سراسر جهان استفاده می شود. زنجبیل ضد التهاب است (که به کاهش فشار روی رگ ها کمک می کند) و سرشار از آنتی اکسیدانهایی است که از سلولها محافظت میکنند و فشار خون را کاهش میدهند. زنجبیل لذیذ است و به راحتی میتوان آنها را به سوپها اضافه کرد، همچنین به عنوان چاشنی سوشی استفاده میشود و حتی میتوان آن را به تنهایی خورد.
14- بلغور جو دوسر
ممکن است بلغور جو دوسر را کمی ساده و خسته کننده بدانید. در عوض، بلغور جو دوسر را به عنوان بوم رنگی در نظر بگیرید که میتوانید طیفیهای از طعم مانند دارچین، میوه های تازه، بادام، عسل و موارد دیگر را روی آن اضافه کنید. راز واقعی بلغور جو دوسر، دارا بودن آنتی اکسیدانها و فیبر محلول آن است. فیبر نه تنها برای هضم غذا مهم است، بلکه تأثیر زیادی بر سلامت قلب و عروق دارد.
15- شاهی
بقراط، پزشک معروفی که در یونان باستان زندگی میکرد، شاهی را «درمان شفا» نامید. او واقعاً فراتر از دوران خود خردمند بود! شاهی یک شگفتی برای سلامت قلب و عروق است که میتواند از ایجاد پلاک خطرناکی که ممکن است در شریان ها و رگ ها تجمع یابد جلوگیری کند. شاهی به راحتی به هر نوع سالادی اضافه می شود و حتی می توان آن را به صورت تازه به سوپ و خورش اضافه کرد.
16- آب فراوان
ممکن است که آب یک “غذا” نباشد، اما مصرف روزانه و مناسب آب یکی از کوچکترین کارهایی است که می تواند وضعیت رگ های واریسی را بهبود بخشد. هر فرد باید هر روز حدود نیم گالن آب بنوشد (حدود 2.5 تا 3.5 لیتر). این ممکن است زیاد به نظر برسد، اما ممکن است تعجب کنید که چقدر آسان میتوانید این کار را انجام دهید اگر یک بطری یا پارچ آب در نزدیکی خود نگه دارید.
17- بلوبری
این بهترین ماده غذاییای است که بیماران مبتلا به واریس میتوانند مصرف کنند. بلوبری سرشار از آنتوسیانین است. رگهای واریسی میتوانند از این میوه سود ببرند زیرا آنزیمهایی را که بافت همبند را از بین میبرند خنثی میکند و رادیکالهای آزاد را از بین میبرد. آنتوسیانین سلامت کلی سیستم عروقی را با ترمیم پروتئین های آسیب دیده در رگ های خونی افزایش می دهد تا خون بدون هیچ محدودیتی جریان یابد. بلوبری نه تنها منبع خوبی از فیبر است، بلکه منبعی غنی از انواع مختلف ویتامین ها نیز میباشد. بنابراین، بلوبری نه تنها خوشمزه است، بلکه بسیار سالم هم است، به خصوص اگر رگ های واریسی شما را آزار می دهد. بنابراین حتما از یک فنجان ماست بلوبری لذت ببرید!
18- چغندر
چغندر حاوی یک ترکیب شیمیایی گیاهی به نام بتاسیانین است. این دلیل قرمز بودن چغندرها است. در وریدهای واریسی، به دلیل تشکیل اسید آمینههایی که می توانند به رگ های خونی آسیب برسانند، خون قادر به عبور از رگها نیست. بتاسیانین این اسیدهای آمینهها را حذف می کند و جریان خون را در سراسر سیستم تنظیم می کند. همچنین میتوانید برگهای سبز چغندر را که دارای مواد مغذی بسیار بالایی است، به تنهایی بخورید. گنجاندن چغندر در رژیم غذایی معمولی شما نه تنها برای رگهای واریسی مفید است بلکه ایمنی بدن شما را تقویت میکند.
19- گندم سیاه
روتین نوعی فلاونوئید است که پزشکان آن را به بیماران مبتلا به واریس توصیه می کنند. این یک نوع فلاونوئید است که برای ارتقای سلامت عروق ضروری است. گندم سیاه غنی از روتین است که دارای اثرات ضد التهابی بر روی رگهای واریسی است و از تشکیل لخته خون جلوگیری میکند. برای درمان رگهای واریسی که بر اثر چاقی و فشار اضافی به رگها ایجاد میشوند، باید از غذاهای تهیه شده از گندم سیاه استفاده کرد. دلیل آن این است که در هر 100 گرم از آن تنها 92 کالری وجود دارد و سرشار از پروتئین است. علاوه بر این، گندم سیاه حاوی اسید آمینههای ضروری است که برای ترمیم بافت مورد نیاز است.
برای درمان واریس از چه غذاهایی باید اجتناب کرد؟
علاوه بر کمکهای پزشکی، حفظ یک رژیم غذایی سالم برای کاهش علائم واریس نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. در ادامه، فهرستی از غذاهایی که در هنگام ابتلا به واریس باید از آنها اجتناب کنید برای راهنمایی شما آمده است:
1- کربوهیدراتهای تصفیه شده
افرادی که علائم واریس دارند باید تا حد امکان از کربوهیدراتهای تصفیه شده یا کربوهیدراتهای ساده اجتناب کنند. آنها اساس بیماریهای مزمن هستند و موجب آسیب به سلامت رگها میشوند. عدم وجود فیبر در کربوهیدراتهای تصفیه شده باعث ایجاد فشار در طول عمل دفع مدفوع می شود. در نتیجه در وریدهای روده فشار ایجاد می شود و ممکن است به آنها آسیب برسد.
2- غذاهای کنسرو شده
در غذاهای کنسرو شده مادهای شیمیایی به نام بیسفنول وجود دارد. بیسفنول رفتاری مانند استروژن دارد و بر هورمونهای بدن ما تأثیر میگذارد که می تواند باعث ایجاد یا بدتر شدن رگهای واریسی شود. به جای خرید کنسرو، غذاهای تازه را انتخاب کنید.
3- غذاهای شکر دار
شکلاتها، کیکها و کلوچهها غذاهای فرآوری شدهای هستند که اغلب حاوی مقادیر زیادی شکر میباشند که به چاقی و افزایش وزن کمک می کنند.
4- غذاهای سرخ شده
غذاهای سرخ شده دارای مواد مغذی بسیار کمی هستند ومقدار فیبر تقریبا ناچیزی دارند. هضم آنها بسیار سخت است و ناسالم هستند. تا زمانی که علائم رگهای واریسی کاهش نیافتهاند، باید از مصرف آنها خودداری کرد.
5- الکل
ناگفته نماند که الکل احتمالاً بدترین مورد در این لیست است. اگر واریس دارید از مصرف الکل خودداری کنید.
6- گوشت قرمز
مصرف گوشت قرمز برای واریس مفید است اما مصرف زیاد و بیش از حد آن خیر. هضم گوشت قرمز بسیار سخت است، فیبر کمی دارد و هضم چند تکه گوشت قرمز نیاز به تلاش زیادی دارد. از مصرف غذاهای حاوی گوشت زیاد قرمز خودداری کنید.
7- غذاهای شور
مصرف غذاهایی که حاوی مقدار زیادی از سدیم هستند، مانند ژامبون، پیتزا و هات داگ باید محدود شوند. غلظت بالای سدیم در خون باعث می شود بدن آب بیشتری در خود نگه دارد. این باعث افزایش خون در بدن میشود که منجر به افزایش فشار در وریدها می شود. این افزایش فشار می تواند باعث تورم و احتباس آب در پاها شود.
8- نوشیدنیهای کافئین دار
تا زمانی که علائم شما از بین نرفته اند، باید از مصرف قهوه غلیظ یا انواع دیگر نوشیدنیهای کافئین دار اجتناب کنید.
برای کنترل واریس چه کار باید کرد ؟
سعی کنید زیاد بلند نشوید. اگر نمی توانید، راه رفتن را امتحان کنید. پیاده روی ماهیچه های پای شما را منقبض می کند و به جریان خون به قلب شما کمک می کند. ورزش، به گردش خون کمک می کند. اگر اضافه وزن دارید، کاهش وزن می تواند کمک کننده باشد. پزشک شما امکان دارد توصیه کند که از جوراب های فشاری استفاده کنید که فشار ملایمی به پاهای شما وارد می کند و از تجمع خون در پاهای شما جلوگیری می کند. این جوراب ها باید به صورت حرفه ای توسط فردی آموزش دیده در این زمینه پوشیده شود.
واریس چه عوارضی دارد ؟
به گفته پزشکان، هیچ آزمایش خونی نمی تواند واریس را تایید کند. زیرا واریس ساختار خون را تغییر نمی دهد و تنها بر شدت و جریان آن تأثیر می گذارد. واریس یک بیماری عروقی است که به دلیل گردش خون ضعیف در وریدهای پا ایجاد می شود. اگر این بیماری به موقع تشخیص داده نشود و هیچ اقدامی برای درمان آن انجام ندهید باعث آمبولی ریوی، قلبی یا مغزی می شود. در واریس احتمال لخته شدن خون بسیار زیاد است. این لخته ها با حرکت خون به سمت قلب حرکت می کنند و می توانند در شریان های باریک گیر کرده و باعث بسته شدن جریان خون شوند.
آمبولی به ندرت درمان می شود و حتی در برخی موارد می تواند منجر به سکته مغزی یا مرگ شود. برخی از افراد مبتلا به وریدهای واریسی پیچیده یا افرادی که اقداماتی برای کاهش عوارض واریس انجام ندادند امکان دارد خونریزی ناشی از واریس را تجربه کنند. تجمع خون در سیاهرگ ها به دلیل انسداد ورید و فشار زیاد روی پاها و نازک شدن رگ های واریسی باعث خونریزی می شود. این خونریزی زیر جلدی است. اما در برخی موارد می تواند باعث ایجاد زخم یا پارگی در پوست نازک اطراف سیاهرگ های متورم شود. اگر خونریزی واریس رخ داد، باید در اسرع وقت آن را متوقف کنید. به طوری که بیمار را در وضعیت خوابیده قرار دهید.
به طوری که پاهایش از بدنش بالاتر باشد. می توانید با یک صندلی یا لبه مبل به خودتان کمک کنید. اگر دستگاهی وجود ندارد، باید کسی را بخواهید که پای بیمار را بگیرد. محل خونریزی را پیدا کنید و آن را با یک پارچه تمیز یا بانداژ حدود 10 دقیقه فشار دهید. اگر در این مدت خونریزی قطع شد، می توانید خودتان بیمار را به بیمارستان ببرید. اما در صورت تداوم خونریزی باید در اسرع وقت با اورژانس تماس بگیرید و از جابجایی بیمار جدا خودداری کنید.
واریس در کدام قسمت های بدن اتفاق می افتد ؟
در بیشتر موارد واریس در پشت ساق پا، پشت و روی دست ظاهر می شود، اما اشکال مختلفی از واریس در قسمت های مختلف بدن گزارش شده است. واریس در ناحیه پایین ساق و همچنین واریس اطراف و روی ران ها، زانوها و پاها، موارد بسیار نادری از واریس نیستند. علاوه بر این، برجستگی و واریس روی ساعد و بازوها امکان دارد ظاهر شود که البته نسبت به واریس در قسمت پایین بدن بسیار کمتر گزارش شده است.
واریس عروق صورت و شکم به خصوص در خانم های باردار مشاهده شده است و در نهایت واریس داخلی که ممکن است با چشم قابل مشاهده نباشد اما عوارض بسیار خطرناک تری دارد. البته واریس داخلی اغلب با نام های دیگری شناخته می شود. همچنین گزارش های زیادی از واریس معده و مری، رگ های واریسی قلب وجود دارد و شایع ترین آن ها واریس بیضه در مردان است که به واریکوسل معروف است.
دکتر فریبا هندسی متخصص قلب و عروق و فشار خون