برای کاهش چربی خون چه کنیم؟

چربی یا لیپید، همراه با پروتئین در خون شما ترکیب شده و لیپوپروتئین ها را تشکیل می دهند. لیپوپروتئین ها در بدن شما انرژی تولید کرده، بنابراین می توان گفت که لیپوپروتئین برای سلول های بدن شما ضروری هستند. اما افزایش چربی خون نیز عوارض بدی برای بدن دارد. برای کنترل چربی خون چه باید کرد؟

چربی خون

چربی خون بالا، بدین معنی است که مقادیر زیادی چربی (یا لیپیدها) در خون هستند. این چربی ها شامل کلسترول و تری گلیسیرید هستند. آن ها برای عملکرد بدن مهم هستند اما وقتی زیاد باشند، می توانند افراد را در معرض بیماری های قلبی و سکته مغزی قرار دهند.

انواع چربی یا کلسترول خون

سه نوع لیپوپروتئین (که کلسترول نامیده می شوند) هم در خون شما وجود دارند:

1. کلسترول با چگالی و غلظت بالا یا همان HDL

2. کلسترول کم چگالی یا همان LDL

میزان کلسترول بالا همان کلسترول بد نامیده شده و سطح بالای کلسترول(LDL ) می تواند خطر ابتلا به حمله قلبی یا سکته مغزی را افزایش دهد.

3. کلسترول با چگالی بسیار پایین یا VLDL

این چربی گاهی اوقات به عنوان “کلسترول خوب” هم نامیده می شود زیرا کلسترول در ساخت شریان ها ایجاد می شود و برای بدن لازم است.

سطح نرمال کلسترول

کلسترول بد خون معمولا 200 میلی گرم در دسی لیتر است.کل کلسترول شما باید کمتر از 200 باشد.
کلسترول HDL شما باید 40 یا بیشتر باشد.
کلسترول LDL شما باید کمتر از 100 باشد، این را از پزشک خود بپرسید.
سطح تری گلیسیرید شما باید کمتر از 150 باشد.

سطح LDL طبیعی چیست؟

سطح طبیعی LDL ، 130 میلی گرم در دسی لیتر یا کمتراز این میزان است. زمانی که سطح(کلسترول بد) LDL بالاتر از 130 باشد، به این ترتیب، در دیواره عروق خونی چربی ایجاد می شود. این چربی می تواند شریان های شما تنگ و یا مسدود کرده و در نتیجه جریان خون با مشکل مواجه شود.

مطلب مرتبط: علائم چربی خون بالا

در صورتی که یکی از شریان های مرتبط با قلب مسدود شود، احتمال حمله قلبی بسیار بالا است و در صورتی که عروق مرتبط با مغز مسدود شود، احتمال سکته مغزی افزایش پیدا میکند.همچنین در نظر داشته باشید که سطح بالای LDL و چربی خون می تواند باعث بیماری قلبی، سکته مغزی، گردش خون ضعیف و بیماری های کلیه شود.

دلایل چربی بالا در خون

اکثر مردم دارای سطح بالای چربی خون هستند، زیرا بیش از حد غذا می خورند و اکثر این مواد غذایی در زمره غذاهای پر چرب هستند. بعضی افراد هم به طور معمول دارای سطح بالای چربی هستند و این چربی بالا به سبب اختلالات ارثی است. همچنین سطوح چربی بالا ممکن است به علت شرایط پزشکی مانند دیابت، کم کاری تیروئید، مصرف الکل، بیماری کلیوی، بیماری کبد و استرس باشد.

در برخی از افراد، داروهای خاصی نظیر قرص های کنترل بارداری، استروئید ها و داروهای فشار خون می توانند سطح بالای چربی را افزایش دهند. به این ترتیب توصیه می شود که سطح چربی خون به طور مرتب اندازه گیری شود. در صورتی که سطح کلسترول شما بالا باشد، پزشک شما روش درمانی خاصی را برای شما تجویز کرده و چرب خون شما مجددا بررسی می شود.

نشانه های سطح کلسترول بالا

کلسترول بالا و چربی خون بالا اغلب علائم خاصی ندارد و معمولا بدون تست خون و تا هنگام بروز مشکلاتی همچون، حمله قلبی یا سکته مغزی ممکن است علائمی مشاهده نکنید.برخی از افراد مبتلا به سطوح چربی بالا ممکن است دارای زخم های زرد رنگ و چربی بر روی پوست خود باشند.

درمان چربی خون بالا چیست؟

راهکارهای زیادی برای کاهش چربی خون وجود دارد که عبارتند از:

⚫ ورزش و فعالیت به طور منظم

⚫ کاهش وزن ( در صورت اضافه وزن )

⚫ ترک سیگار( اگر سیگارمی کشید، سیگار را ترک کنید)

در صورتی که رعایت این موارد سطح LDL و چربی خون شما را پایین نیاورند، ممکن است پزشک شما داروهایی را برای کاهش چربی خون برای شما تجویز کند.

علاوه بر این می توان گفت که پیگیری یک رژیم غذایی مناسب تاثیر زیادی در کاهش چربی خون دارد. بهتر است موارد زیر را در رژیم غذایی خود در نظر بگیرید:

✔مصرف گوشت های کم چرب و گوشت سفید مانند ماهی و مرغ، در صورت مصرف گوشت قرمز پیش از پخت، تمام چربی های آن گرفته شود.

✔ پیش از پختن مرغ،پوست آن را جدا کنید.

✔پرهیز از مصرف غذاهای سرخ شده و سس های چرب

✔به جای مصرف گوشت سرخ کرده بهتر است برای کاهش چربی خون آن ها را به شکل کبابی استفاده کنید.

✔مصرف سفیده تخم مرغ و محدود کردن مصرف زرده تخم مرغ

✔پرهیز از مواد لبنی پر چرب و در عوض مصرف محصولات لبنی کم چرب مانند شیرکم چرب، ماست یخ زده کم چرب، بستنی کم چرب و پنیر کم چرب و پرهیز از مصرف خامه ترش، پنیر چرب یا شکلات

✔فیبر بیشتری را در رژیم غذایی خود قرار دهید. میوه ها و سبزیجات منابع خوب و مناسبی از فیبر هستند.

✔مصرف سه تا پنج وعده سبزی در روز و دو تا چهار وعده میوه، در کاهش چربی خون بسیار موثر است.

✔همچنین ،تمرینات هوازی، مانند راه رفتن، دویدن و شنا، راه بسیار موثری برای کاهش کلسترول و چربی بالای خون است.

✔انجام فعالیت های بدنی و ورزش همچنین فشار خون، سطح قند خون و میزان استرس را کاهش می دهد.

اگر دچار اضافه وزن هستید ، تمرینات هوازی به شما کمک می کند تا کالری سوزی بهتری داشته باشید و در نتیجه به شما کمک خواهد کرد تا وزن کم کنید. تمرینات هوازی باید به صورت منظم انجام شود:

✔چهار یا پنج بار در هفته و به مدت 30 دقیقه ، تمرین ایده آلی محسوب می شود. شما همچنین می توانید تمریناتی در زمان کوتاه تر از 10 تا 15 دقیقه داشته باشید. اما در صورتی که تنها 10 تا 15 دقیقه تمرین دارید، باید تعداد و دفعات آن را در طی هفته افزایش دهید.

درمان خانگی چربی خون

در پایین به بررسی مواردی برای درمان خانگی چربی خون پرداخته ایم لطفا با ما همراه باشید.

• روی چربی های اشباع نشده تمرکز کنید.
• وزن خود را کم کنید.
• مصرف قند خود را محدود کنید.
• رژیم غذایی کم کربوهیدرات را دنبال کنید.
• فیبر بیشتری بخورید.
• به طور منظم ورزش کنید.
• از چربی های ترانس خودداری کنید.
• هفته ای دو بار ماهی چرب بخورید.
• مصرف چربی های اشباع نشده را افزایش دهید.
• یک الگوی غذایی منظم ایجاد کنید.
• مصرف الکل را محدود کنید.
• پروتئین سویا را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
• آجیل بیشتری بخورید.
• از مواد غذایی فرآوری شده استفاده نکنید.

چه غذاهایی می توانند به کاهش سطح کلسترول خون کمک کنند؟

انواع مختلف مواد غذایی می توانند به کمک مکانیزم خاص خود میزان کلسترول افراد را کاهش دهند. غذاهای حاوی فیبر بالا منجر به بسته شدن کلسترول شده و امکان جذب شدن آن را از بین می برند.

برخی گیاهان حاوی استنول و استرول هستند که می تواند از جذب شدن کلسترول در جریان خون افراد جلوگیری کنند. از جمله مواد غذایی که در کاهش کلسترول افراد تاثیر مثبتی دارند می توان به موارد زیر اشاره داشت:

• جو و سایر غلات کامل
• لوبیا
• آجیل
• سیب، توت فرنگی، انگور
• میوه های خانواده مرکبات
• سویا
• ماهی چرب
• غذاهایی که به همراه مقادیری از استرول و استنول ها تولید شده اند؛ به عنوان مثال آب پرتقال

از خوردن چه غذاهایی اجتناب کنیم تا با مشکل کلسترول بالا مواجه نشویم؟

برخی مواد غذایی می توانند میزان کلسترول در جریان خون را بالا ببرند و باید از مصرف آن ها اجتناب کنیم. از جمله این موارد می توان به غذاهای زیر اشاره داشت:

• زرده تخم مرغ
• صدف ماهی
• لبنیات از قبیل کره و برخی پنیر ها به عنوان مثال پنیر خامه ای
• گوشت های قرمز فرآوری شده نظیر بیکن
• غذاهای پخته شده به کمک چربی های حیوانی
• فست فود نظیر همبرگر، سیب زمینی سرخ کرده و مرغ سوخاری و سرخ کرده
• تنقلات نظیر پاپ کورن تولید شده در مایکروفر چرا که مقادیر زیادی نمک و کره در آنها وجود دارد
• گوشت قرمز

مطلب مرتبط: متخصص چربی خون

داروهای کاهش کلسترول و چربی خون

علاوه بر رژیم غذایی، داروهایی برای کاهش چربی خون وجود دارند که در موارد حساس باید مصرف شوند. مواردی مانند خطر ابتلا به بیماری های قلبی و یا زمانی که با وجود رژیم غذایی مناسب، همچنان دارای سطح بالای چربی خون هستید.

در این گونه موارد مصرف دارو توسط پزشک توصیه می شود. درموادی که سطح کلسترول و چربی بیش از حد بالا نیست، تنها مصرف یک نوع دارو می تواند موثر باشد. همچنین پزشک شما در صورت نیاز آزمایش خون تجویز کرده و به این ترتیب، هر چند وقت یک بار میزان اثربخشی دارو سطح چربی خون شما را بررسی می کند.

دکتر فریبا هندسی متخصص قلب و عروق و فشار خون در تهران

کلینیک فشار خون