همه چیز درباره نقص مادرزادی قلبی PFO
باز ماندن مجرای بین دهلیزی (PFO)، حفره ی ایجاد شده بین دهلیز راست و چپ (دهلیزهای بالایی) قلب توصیف می شود. این حفره در همه افراد پیش از تولد وجود دارد، اما اغلب، اندکی پس از تولد بسته می شود. زمانی که این حفره پس از تولد نوزاد به طور طبیعی بسته نشود ، این نقص را سوراخ بین دهلیزی (PFO) می نامند.
بیماری مادرزادی قلب چیست؟
از طریق مجرای بین دهلیزی خون به ریه ها می رود. ریه های یک نوزاد، در زمان رشد در رحم مادر، استفاده نمی شوند، بنابراین این حفره در جنین تولد نیافته مشکلی ایجاد نمی کند.
این حفره باید اندکی پس از تولد بسته شود، اما گاهی اوقات این عمل انجام نمی شود. در تقریباً 1 نفر از هر 4 نفر، دهانه هرگز بسته نمی شود. اگر بسته نشود این شرایط باز ماندن مجرای بین دهلیزی PFO نامیده می شود که دلیل آن ناشناخته است.
هیچ عوامل خطر شناخته شده ای وجود ندارند. این مشکل ممکن است با سایر ناهنجاری قلب مانند نقص سپتوم دهلیزی و یا ناهنجاری کیاری (نقص در مخچه) همراه باشد.
مشخص نیست که چه چیزی باعث باز ماندن مجرای بین دهلیزی می شود، گرچه ژنتیک می تواند نقش مهمی در این موضوع داشته باشد.
آناتومی قلب به زبان ساده
قلب شما 4 دهلیز پمپاژ کننده دارد که خون شما را به گردش در می آورند.
دهلیز راست. دهلیز راست بالایی خون کم اکسیژن را از بدن شما دریافت می کند و بعد آن را از طریق دریچه سه لتی (دریچه تریسکوپید) به بطن راست پمپاژ می کند.
بطن راست. دهلیزبالایی سمت راست (بطن راست) خون را از طریق یک رگ خونی بزرگ به نام شریان ریوی پمپاژ می کند و به ریه ها می رساند که در آنجا اکسیژن خون تأمین می شود و کربن دی اکسید از خون خارج می شود. خون از طریق دریچه ریوی پمپاژ می شود و بطن راست در بین ضربان های قلب بسته می شود.
دهلیز چپ. دهلیز چپ بالایی، خون غنی از اکسیژن را از طریق رگ های ریوی از ریه ها دریافت می کند و سپس از طریق دریچه میترال به بطن چپ پمپاژ می کند.
تنگی دریچه آئورت در کودکان
قلب جنین در رحم مادر
از آنجا که جنین در رحم نفس نمی کشد، ریه ها هنوز عمل نمی کنند. یعنی هیچ نیازی به پمپاژ خون به ریه ها وجود ندارد. در این مرحله، خون از ریه ها عبور نمی کند و از مسیر دیگری برای به گردش در آوردن خون غنی از اکسیژن، از مادر به بدن جنین استفاده می کند. بند ناف خون غنی از اکسیژن را به بطن راست جنین می فرستد. میزان زیادی از این خون از مجرای بین دهلیزی عبور می کند و به دهلیز چپ می رود.
از اینجا خون به بطن چپ می رود که آن را به سرتاسر بدن پمپاژ می کند. خون از دهلیز چپ به بطن راست وارد می شود که خون را از طریق سیستم بای پس به بدن پمپاژ می کند.
قلب کودک تازه متولد شده
زمانی که ریه های نوزاد شروع به کار کردن می کنند، گردش خون از طریق قلب تغییر می کند. حالا خون غنی از اکسیژن از ریه ها می آید و وارد دهلیز چپ می شود. در این نقطه، خون مسیر گردش طبیعی خود را دنبال می کند.
فشار پمپاژ خون از طریق قلب معمولاً باعث می شود دهانه باز بین دهلیزی بسته شود. در اکثر افراد، معمولاً گاهی اوقات در دوران جنینی فیوزهای دهانه بسته می شوند.
Pfo در قلب نوزادان
نوزاد مبتلا به سوراخ بین دهلیزی، در صورت عدم وجود نقص قلبی دیگری، علائمی ندارد. برخی از بزرگسالان مبتلا به مجرای بین دهلیزی باز نیز ممکن است از سردردهای میگرنی رنج ببرند.
تشخیص بیماری قلبی مادرزادی
برای تشخیص مجرای بین دهلیزی باز می توان الکتروکاردیوگرام (نوار قلب) انجام داد. اگر مجرای بین دهلیزی باز را نتوان به آسانی مشاهده کرد، متخصص قلب می تواند “تست حباب” را انجام دهد. در این تست محلول سالین (آب نمک) به بدن تزریق می شود و در این حین متخصص قلب ، روی مانیتور، سونوگرافی (اکوکاردیوگرام) قلب را مشاهده می کند. اگر حفره ی بین دهلیزی وجود داشته باشد، حباب های ریز در حال حرکتی از راست به چپ قلب مشاهده خواهند شد.
درمان بیماری مادرزادی قلب (PFO)
این شرایط تا زمانی که فرد دچار مشکلات مادرزادی قلب دیگری باشد و یا پیش از این دچار سکته مغزی شده باشد، درمان نمی شود.
درمان، اغلب نیاز به عملی به نام کاتتریزاسیون قلبی دارد که توسط متخصص قلب آموزش دیده انجام می شود تا به طور دائمی سوراخ بین دهلیزی را مهر و موم کند. جراحی قلب باز برای درمان این شرایط انجام نمی شود، مگر اینکه به جراحی دیگری نیز نیاز باشد.
بیماری قلبی مادرزادی در بزرگسالان
مجرای قلب باز و سکته مغزی
در سکته مغزی، لخته ی خونی ایجاد شده در یکی از رگ های بدن (معمولاً رگ های پا) ، شکسته می شود و به سمت راست قلب می رود. به طور طبیعی ، این لخته به طریف ریه ها خواهد رفت، اما در افراد مبتلا به مجرای قلب باز، این لخته از طریق حفره به سمت چپ قلب می رود. سپس این لخته پمپاژ می شود و به مغز ارسال می شود و در آنجا گیر می افتد و از جریان پیدا کردن خون به آن بخش از مغز جلوگیری می کند (سکته مغزی).
علائم هشدار دهنده مشکلات مادرزادی قلبی PFO
اگر بدن نوزاد شما به هنگام گریه کردن یا مدفوع، کبود شد، اگر در غذا خوردن مشکل داشت و یا رشد ضعیفی داشت با پزشک تماس بگیرید.
رابطه ی احتمالی بین مجرای بین دهلیزی باز و سکته مغزی یا میگرن بحث برانگیز است و مطالعات تحقیقاتی در این زمینه همچنان ادامه دارند.
در موارد نادر مجرای بین دهلیزی باز می تواند موجب شود که مقدار خون قابل توجهی ریه ها را دور بزند و منجر به سطوح پایین اکسیژن خون (هیپوکسمی) شود.
در بیماری کاهش فشار ناگهانی، که ممکن است در غواصی رخ دهد، یک لخته خونی می تواند از مجرای بین دهلیزی باز عبور کند.
در برخی موارد، ممکن است علاوه بر مجرای بین دهلیزی باز، نقص های قلبی دیگری نیز وجود داشته باشند.
دکتر فریبا هندسی متخصص قلب و عروق و فشار خون در تهران