حفره در قلب و علت سوراخ بودن قلب نوزاد (ASD)
یک حفره در دیواره ای است که دو محفظه ی بالایی قلب را از هم جدا می کند.
این نقص اجازه ی ورود خون با اکسیژن بالا را به محفظه ی خون با اکسیژن پایین، می دهد. ASD یک نقص در دیواره ی بین دو محفظه ی بالایی (دهلیز) است. این دیواره وظیفه ی جدا کردن سمت چپ و راست قلب را دارد.
دلیل سوراخ بودن قلب جنین
هر کودکی با حفره ای بین محفظه های بالایی قلب متولد می شود. این حفره، یک دریچه ی جنینی عادی است، که اجازه ی خروج خون از ریه ها را قبل از تولد می دهد. بعد از تولد، دیگر به این حفره نیازی نیست و معمولاً طی هفته ها یا ماه های بعد، این حفره بسته، یا بسیار تنگ خواهد شد.
گاهی اوقات این حفره از حد معمول بزرگ تر بوده، یا بعد از تولد کاملاً بسته نمی شود. در بیشتر کودکان علت مشخص نیست. بعضی از کودکان ممکن است مشکلات قلبی دیگری در کنار ASD داشته باشند.
آیا سوراخ بودن قلب نوزاد خطرناک است؟
در قلب سالم، سمت چپ خون را به اندام ها، و سمت راست خون را به ریه ها می رساند. در کودکان مبتلا به ASD خون از سمت چپ، به راست منتقل شده و وارد شریان های ریه می شود.
اگر ASD بزرگ باشد، خون اضافه ی پمپاژ شده به شریان های ریوی باعث افزایش کار قلب و ریه شده، و به مرور زمان به آنها آسیب می رساند.
اگر حفره کوچک باشد، ممکن است علائم یا مشکلات بروز پیدا نکند. بسیاری از بزرگسالان سالم همچنان حفره ی کوچکی در قلب خود دارند که به نام Patent Foramen Ovale (PFO) شناخته می شود.
علائم سوراخ دهلیز قلب کودکان
در کودکان مبتلا به ASD معمولاً علائمی دیده نمی شود. اگر حفره کوچک باشد، فشار مضاعفی به قلب و ریه وارد نشده، و علائم بروز پیدا نمی کند. اگر حفره بزرگ باشد، تنها علامت قابل مشاهده ممکن است احساس مور مور و سایر صداهای عجیب در قلب باشد. در کودکانی با حفره ی بزرگ، بزرگترین خطر معطوف رگ های خونی ریوی است. زیرا خون بیشتر از حالت عادی از آنها عبور می کند. به مرور زمان، طی چند سال ممکن است آسیب دائمی به رگ های خونی ریوی وارد شود.
درمان سوراخ بودن قلب نوزادان (ASD)
اگر حفره کوچک باشد، فشار مضاعفی به ریه ها و قلب وارد نمی کند. و جراحی یا دیگر درمان ها ضرورتی ندارند. حفره های کوچک که در نونهالان یافت می شود معمولاً بسته، یا بسیار تنگ می شود. هیچ دارویی برای کوچک کردن یا بستن سریع تر حفره ی ASD وجود ندارد.
اگر سوراخ بزرگ باشد، می توان طی عمل جراحی قلب باز، یا با کاتتریزاسیون قلب، به کمک دستگاهی که برای بستن حفره وارد آن می شود، حفره را بست. اگر ASD در جای غیر معمولی باشد، یا مشکلات قلبی دیگری مثل اتصال غیر معمول شریان های خونی ریوی به قلب وجود داشته باشند، ASD به روش کاتتر قابل درمان نبوده و به جراحی نیاز است.
بستن حفره ی بزرگ به کمک جراحی قلب باز معمولاً در ابتدای کودکی صورت می گیرد. حتی اگر بیمار علائم کمی نشان دهد. این امر برای جلوگیری از مشکلات در آینده است. بسیاری از نقص ها، می توانند بدون نیاز به وصله، دوخته شوند.
بسیاری از حفره های ASD در کودکی خود به خود بسته می شوند. بسیاری از حفره های بسته نشده، به علت کوچک بودن، نیازی به پیگیری ندارند. اما بعضی از حفره های سمج نیازمند جراحی هستند.
کودک مبتلا به حفره قلب چه فعالیت هایی می تواند داشته باشد؟
ممکن است کودک شما نیاز به توجه ویژه نداشته باشد و بتواند در فعالیت های عادی بدون ریسک قلبی شرکت کند. بعد از جراحی یا کاتتر، پزشک قلب اطفال کودک شما ممکن است پیشنهاد منع برخی از فعالیت ها را برای مدتی کوتاه بدهد. اما بعد از بهبودی کامل، هیچ مانعی برای فعالیت وجود ندارد. گاهی، داروهایی برای جلوگیری از تشکیل لخته ی خون یا عفونت، برای چند ماه پس از بسته شدن ASD تجویز می شود.
این مقاله را حتما بخوانید: تنگی دریچه آئورت در کودکان
اگر شما یا کودک شما مبتلا به حفره ی ASD هستید، پزشک قلب شما ممکن است طی معایناتی در مدت زمان تعیین شده، وضعیت بسته شدن خود به خودی حفره را تحت نظر بگیرد. پزشک، زمان شروع درمان در شما یا کودک را با توجه به شرایط و اینکه آیا شما یا کودکتان مشکلات مادرزادی قلبی داشته اید، تعیین می کند.
راه های جلوگیری از گرفتگی عروق
دارو برای درمان حفره قلب
دارو، حفره را تنگ نمی کند، اما در بعضی از شرایط برای مقابله با علائم استفاده می شود. همچنین برای مقابله با خطر مشکلات بعد از جراحی، دارو تجویز می شود. داروها ممکن است شامل چیزهایی برای عادی نگه داشتن ضربان قلب، یا کاهش خطر تشکیل لخته ی خونی باشند.
عمل جراحی بستن سوراخ قلب
بسیاری از پزشکان پیشنهاد می کنند که حفره ی بزرگ ASD برای جلوگیری از خطرهای احتمالی در آینده، درمان شود. اما جراحی برای افرادی مبتلا به فشار خون بالای ریوی هستند، به علت ریسک بالا، تجویز نمی شود.
برای بزرگسالان و کودکان، جراحی شامل دوختن یا وصله زدن حفره ASD می شود. پزشکان با معاینه ی شما، اقدام به استفاده از یکی از دو روش زیر می کنند:
- کاتتریزاسیون قلبی. پزشک با وارد کردن شلنگی نازک و انعطاف پذیز (کاتتر) به شریان خونی کشاله ران و هدایت آن به قلب توسط تکنیک های عکس برداری، و قرار دارن وصله ی مش یا درپوش، حفره ی درون قلب را می بندد. بافت قلب در اطراف مش رشد کرده و حفره برای همیشه بسته می شود. این روش تنها برای بستن نوع سکوندوم ASD استفاده می شود. بعضی از ASDهای بزرگ سکوندوم ممکن است به جراحی قلب باز نیاز داشته باشند.
جراحی قلب باز. این جراحی تحت بیهوشی کامل و با کمک دستگاه قلب ریه انجام می شود. با برش قلب، جراح از وصله برای بستن حفره استفاده می کند. جراحی قلب باز تنها راه درمان پریموم، سینوس ونوسوس و سینوس ASD است. این روش می تواند با برش کوچک (جراحی باز مینیمال) و برای برخی از انواع ASD با یک ربات انجام شود.
دکتر فریبا هندسی متخصص قلب و عروق و فشار خون در تهران