فشار خون بدن نشان دهنده وضعیت کلی گردش خون شما به حساب می آید. سیستم گردش خون از قلب و رگ های خونی تشکیل می شود که اکسیژن و مواد مغذی را در کل بدن جابجا می کنند. در این بین توجه به فشار خون نرمال در سالمندان به دلیل بالاتر بودن سن آنها از اهمیت بیشتری برخوردار است.
فشار خون بر اساس سن
فشار خون بالا که به آن هایپرتنشن نیز گفته می شود، یک ریسک بزرگ برای سلامت انسان ها به شمار می رود که منجر به بیماری قلبی، سکته و بیماری های مزمن کلیه می شود.
با تنها برخی از تغییرات خاص در سبک زندگی می توانید به افراد بزرگسال و کهنسال در خانواده خود کمک کنید تا فشار خون بالای خود را کاهش دهند. از جمله این موارد می توان به افزایش فعالیت بدنی و خوردن وعده های غذایی سالم و متعادل اشاره کرد.
اگر پدر یا مادر کهنسال شما در یک خانه مخصوص سالمندان یا محله خاصی زندگی می کند؛ از آن ها در مورد برنامه های ورزشی و گزینه های مربوط به وعده های غذایی حاوی سدیم کم (نمک خوراکی) سوال کنید. اما اگر ایجاد تغییرات در سبک زندگی کمکی نکند، داروهای تجویزی پزشکان در کاهش قابل توجه فشار خون کارساز هستند.
میزان فشار خون مناسبی که با سن تناسب داشته باشد چقدر است؟
فشار خون افراد معمولا با بالا رفتن سن آن ها افزایش می یابد، اما پزشکان و متخصصان معتقدند فشار خون پایین برای داشتن سلامت جسمی بهتر است.
فشار خون در دو عدد اندازه گیری می شود: سیستولیک و دیاستولیک.
عدد اول با عنوان میزان فشار خون سیستولیک شناخته می شود که فشار ایجاد شده در اثر انقباض قلب و خروج خون از داخل آن را نشان می دهد.
عدد بعدی که به آن فشار خون دیاستولیک گفته می شود نشان دهنده میزان فشار در زمانی است که قلب آرام بوده و در داخل آن خون قرار داشته باشد.
محدوده فشار خون در سالمندان ( آقایان و بانوان )
فشار خون پایین چند است؟ چه فشار خونی، فشار خون بالا محسوب می شود؟ دستورالعمل و راهکار های هر سازمان پزشکی برای فشار خون مناسب در افراد با سن بالا ممکن است متفاوت از سازمان های دیگر باشد.
دانشکده قلب در آمریکا (ACC) و اتحادیه قلب این کشور (AHA) دستورالعمل های خود را در سال ۲۰۱۷ به روز رسانی کردند تا به آقایان و بانوانی با ۶۵ سال سن و بیشتر پیشنهاد کنند فشار خون خود را به کمتر از 130/80 میلی لیتر جیوه برسانند.
دسته بندی فشار خون برای افراد بالای ۶۵ سال | فشار خون سیستولیک (میلی متر جیوه) | فشار خون دیاستولیک (میلی متر جیوه) |
فشار خون پایین | ۹۰ یا کمتر | ۶۰ یا کمتر |
فشار خون نرمال | کمتر از ۱۲۰ | کمتر از ۸۰ |
فشار خون بالا | ۱۲۰ الی ۱۲۹ | کمتر از ۸۰ |
فشار خون بالا درجه ۱ | ۱۳۰ الی ۱۳۹ | بین ۸۰ تا ۸۹ |
فشار خون بالا درجه ۲ | ۱۴۰ یا بیشتر | ۹۰ یا بیشتر |
فشار خون بالای بحرانی (خیلی زود به سراغ پزشک خود بروید) | ۱۸۰ یا بیشتر | ۱۲۰ یا بیشتر |
برای افراد کهنسالی که فشار خون در آن ها بالا بوده اما کمتر از ۱۳۰/۸۰ میلی متر جیوه باشد، ایجاد تغییرات در سبک زندگی نظیر افزایش میزان فعالیت بدنی، داشتن رژیم غذایی سالم برای قلب که نمک آن کم باشد و محدود کردن مصرف الکل می تواند گزینه خوبی باشد.
دستورالعمل های به روز شده دو سازمان ACC و AHA به افراد کهنسالی که فشار خون ۱۳۰/۸۰ میلی متر جیوه یا بالاتر دارند پیشنهاد می کند تا به کمک دارو های خاص وضعیت خود را درمان کنند.
پیشنهادات قدیمی تر برای درمان فشار خون با دارو مربوط به بزرگسالان ۶۵ ساله یا بزرگتری بود که فشار خون آن ها در حدود ۱۵۰/۸۰ میلی متر جیوه قرار داشت. اما این تغییر جدید می تواند ریسک بروز بیماری های قلبی در آن ها را کاهش دهد.
برای اطلاعات بیشتر در رابطه با قرص های فشار خون روی لینک زیر کلیک کنید.
با این حال، پزشک معالج قبل از هرگونه تصمیم گیری ابتدا وضعیت فرد را به خوبی بررسی کرده و تمامی جوانب موجود را در نظر می گیرد تا بتوان به کهنسالان عزیز در کنترل مشکل فشار خون کمک کند.
از آن جایی که فشار خون معمولا با بالا رفتن سن افزایش پیدا می کند، برخی از جوامع پزشکی در زمینه تاثیر و امنیت درمان فشار خون بالا برای کهنسالان مخالفت هایی را از خود نشان داده اند.
در حالت کلی، باید به دنبال کاهش فشار خون در سالمندان بود، اما اگر میزان آن به کمتر از ۹۰ روی ۸۰ میلی لیتر جیوه برسد، فرد با افت فشار خون مواجه خواهد شد که به آن هایپوتنشن نیز گفته می شود.
از جمله مشکلات فشار خون پایین نیز می توان به سرگیجه، غش کردن و یا احتمال زمین خوردن فرد اشاره داشت.
چرا فشار خون افراد با بالا رفتن سن بیشتر می شود؟
پزشکان هنوز هم به شکل کامل متوجه دلیل افزایش فشار خون با بالا رفتن سن نشده اند. فشار خون مربوط به میزان فشار این مایع در شریان های بدن است. با بالا رفتن سن، شریان های خونی ممکن است تنگ شده و یا سفت شوند.
شریان های خونی باریک منجر به افزایش فشار خون در فرد خواهند شد. فشار خون بالا می تواند به دیواره شریان های خونی آسیب وارد کند و خود قلب را نیز با آسیب مواجه خواهد کرد.
در برخی از موارد، فشار خون بالا در نتیجه سبک زندگی، محیط، مصرف دارو های خاص و یا برخی شرایط دیگر نظیر مشکل خواب، بیماری کلیه ها یا مشکلات تیروئید رخ دهد.
هر آنچه باید در مورد فشار خون نوسانی در افراد کهنسال بدانید
اگر وضعیت فشار خون در سالمندان را ارزیابی می کنید باید این نکته را در نظر داشته باشید که اعداد و ارقام مربوط به آن در طول روز نوسان دارند و این کاملا عادی است. فاکتور های زیادی وجود دارند که بر روی میزان فشار خون شما تاثیر می گذارند.
به عنوان مثال، در هنگام استفاده ممکن است فشار خون شما کمتر باشد و وقتی که استرس داشته باشید فشار خون شما بالا می رود.
این بدان معناست که ممکن است میزان فشار خون شما در صبح پایین و مناسب باشد اما در بعد از ظهر بالا برود.
اگر در مورد نوسان افراطی فشار خون افراد کهنسال در خانواده خود نگران هستید باید به موارد زیر توجه داشته باشید و آن ها را رعایت کنید:
- دستورالعمل های استفاده از دستگاه های اندازه گیری فشار خون را با دقت مطالعه کرده تا مطمئن شوید که به درستی از دستگاه اندازه گیری فشار خانگی استفاده می کنید. نحوه اندازه گیری و تغییر کردن آن می تواند نتیجه تست را با تغییرات همراه سازد.
- دستگاه اندازه گیری فشار خانگی خود را در جلسه معاینه بعدی با پزشک همراه داشته باشید تا نتیجه ها را با هم مقایسه کنید.
- حواستان به هایپرتنشن کت سفید ( یک اصطلاح در پزشکی ) باشد. یعنی در برخی موارد، ممکن است فشار خون فرد در مطب پزشک بالا بوده اما در خانه کاملا عادی و مناسب باشد. این موضوع معمولا مرتبط با استرس افراد نسبت به جلسه معاینه خود است.
پیشنهاد می کنیم از میزان فشار خون افراد کهنسال یک تاریخچه داشته باشید تا بدین ترتیب بتوان وضعیت آن را در طولانی مدت و چند هفته ارزیابی کرد.
افراد کهنسال چگونه می توانند فشار خون سالم خود را حفظ کنند؟
نگه داشتن نگهداری مناسب فشار خون در سالمندان در سطح مناسب و سالم کار پیچیده و پر زحمتی نیست. تغییرات ساده و مهم در سبک زندگی می توانند در این زمینه مناسب باشند:
1- ورزش و فعالیت بدنی
دستورالعمل های جهانی پیشنهاد می کنند بزرگسالان در هر سنی حداقل ۱۵۰ دقیقه فعالیت بدنی متوسطی را در طول هر هفته داشته باشند. اگر فرد مشکلات حرکتی یا بیماری های خاص دیگری دارد، بهتر است تا حد توان این کار انجام شود.
2- کاهش وزن
در صورت داشتن اضافه وزن، باید بدانید که کاهش هر دو پوند ( تقریبا یک کیلوگرم ) از وزن به کاهش ۱ میلی متر جیوه فشار خون کمک می کند.
3- داشتن رژیم غذایی سالم با نمک کم
رژیم غذایی معروف DASH شامل میوه ها، سبزیجات، غلات کامل، ماهی و لبنیات کم چرب می شود. این رژیم مخصوص کسانی است که می خواهند فشار خود را کاهش دهند. سعی کنید مصرف نمک را به ۲۳۰۰ میلی گرم در روز محدود کنید.
4- عدم مصرف الکل
الکل می تواند فشار خون را بالا ببرد. اگر فرد کهنسال در خانواده شما الکل مصرف می کند، حتما میزان آن را به تنها یک فنجان در روز برای بانوان و دو فنجان در روز برای آقایان محدود کنید.
5- عدم استعمال دخانیات
تنباکو به دیواره شریان های خونی آسیب وارد می کند. بهتر است حتما به فکر ترک سیگار و دخانیات باشید.
6- مدیریت و کنترل استرس
از تکنیک های ریلکس کردن نظیر تنفس عمیق و یا مدیتیشن استفاده کنید.
در برخی موارد ممکن است این تغییرات کمکی به بهبود وضعیت فرد نکنند و فشار خون کاهش نیابد. چرا که فشار خون بالای آن ها به حدی جدی است که تنها با ورزش و رژیم غذایی نمی توان آن را درمان کرد. داروهای مختلفی در بازار در دسترس هستند که به درمان فشار خون بالا کمک می کنند.
در این زمینه با پزشک معالج صحبت کنید تا به کمک ترکیبی از داروها، رژیم غذایی و تغییرات در سبک زندگی بتواند فشار خون را کنترل کند. سالمندان می توانند نحوه گرفتن فشار خون با دستگاه دیجیتال را یاد بگیرند و به وسیله آن فشار خون خود را اندازه گیری کنند.
دکتر فریبا هندسی متخصص قلب و عروق و فشار خون
